Əsas səhifə » 2010 Aprel 27 » Dil basha bela
8:39 AM Dil basha bela | |
 Dil basha bela  "Ey Peygember! Bendelerime soyle gozel sozler danishsinlar" (Isra suresi, aye 53). Besher dushunerek danishan varliqdir. Insan dushunceleri sesli ve ya sessiz olaraq ifade edir. En gozel soz sahibi olan Allahin insana bexsh etdiyi boyuk nemetlerden biri dil danishmaq vasitesidir. Qulluq olunan agac yaxshi bar verdiyi kimi, qorunan dilde yalniz yasxshi soz deyer. Danishiq qabliyyeti insanin fitretinde olmaqla yanashi, ona nezeret etmekde insanin ohdesine buraxilmishdir. sozlere resim cekmekdir. Gozel danishmaq dinleyicinin qelbini oxshamaq, onlari meftun etmekdir. Sozlerin en gozeli Allahin kelami olan Quran, ondan sonra ise Hezret Muhemmed (s.e.s) ve mesum imamlarin buyurduqlaridir. Peygember (s.e.s.) buyurur:" Deyilen ele sozler var ki, sehr kimi tesirli olar". Menanin ifade edilmesinde istifade olunan kelmelerle yanashi, semimiyyetin de muhum rolu var, cunki semimiyyet hiss olunmadiqda dinleyicide deyilen sozleri qebul etmekde bir nov,arxayinsizliq ve umudsuzluk yaranir. Soylenilen soz tesirli olmali ve yashanmalidir. Saxta pul ne qeder deyersizdirse, manasiz sozde bir o qeder deyersizdir.
Agizdan cixan menasiz soz yaliniz agizdan qulaga, konulden gelen soz ise qelbe qeder nufuz eder. Ehli-Beytin musibeti barede mersiyye yazan shairlerden birinde sherlerinin niye bu qeder tesirli oldugunu sorushduqda deyir:" Cunki biz onlari qelbimizin dili ile deyir, ciyerimiz yana-yana, icimiz qovrula-qovrula yaziriq". Dilini shirin ele
Dilinizi size hec bir ehemiyyeti ve xeyri olmayan sozlerden qoruyun. Heqiqeten, adem ovladinin xetalarinin coxu dilinden cixar, Insanda dil kimi cox gunaha sebeb olan ikinci bir uzv yoxdur. Her kes hem iki dunyada salamat qalmaq isteyirse, dilini qorusun. Mominin nicati dilini qorumasidir.
Bendenin qelbi saf olmasa, imani duz olmaz, dili duz olmasa, qelbi saf olmaz, cunki mominin dili qelbinin arasinda, ikiuzlunun dili ise dilinin arxasinda olar. O, diline geleni deyer, xeyir-zererini fikirleshmez. Danishmazdan evvel deyeceyin soz haqda fikirlesh. Susmaq peshmanciliq getirmez. Amma bir cox soz-sohbetler peshumanciliq gerirer. Insan oz dilinin altinda gizlenib. Ey insan! Danishmazdan evvel dushun ve onu aglin suzgecinden kecir. Eger Allaha xatir olsa, danish, yoxsa sakit ol, sus, dinme! Ne gozel deyib: Dil cox bashlari belaya salib, o bizimle dogulub, amma dushmenimize cevrilib. Bes gozel danishmaq ucun hansi usullardan istifade etmek lazimdir? Soze bashlamazdan evvel sheraiti nezere alin ve her sozu meqaminda ishledin. Girishe xususi diqqet yetirin, istifade etdiyiniz sozle qisa ve tutarli olsun. Deyeceyiniz her soz, getireceyiniz her delil senedli ve mentiqli olsun. Movzudan uzaq dushmeyin ve movzuya aid olmayan misallardan istifade etmeyin. Movzuya uygun xususi intonasiya secin ve tekrara yol vermeyin. Heqiqete uygun danishin, esasi olmayan melumatlardan uzaq olun. Dini sohbet etdikde Quran ayalerine ve moteber hedislere esaslanin, menasini deqiq bilmediyiniz ayelerden ve moteber olmayan hedislerden istifade etmeyin. Danishmaga bashlamazdan movzu etrafinda yaxshi hazirlashin. Danishacaginiz movzu barede deqiq plan hazirlayin. Ikrah dogulacaq ifadelerden cekinin ve mulayim terzde danishin. Danishmaga bashlayarken xerdaliqlara vurmayin. Teref muqabilinin yashini, cinsini ve seviyyesini nezere alin. Danisharken soz ve kelme deyil, fikir ve dushunce ayirin, fikir ve dushunce onlari oz ardinca getirecek. Nezaketliye xususi diqqet yetirin, teref muqabiliniz dediklerinizi qebul etmese de mulayim terzle cavab verin. | |
|
| |
| Total comments: 0 | |
