Main » Files » Nəsihətlər » O, sizə nəsihət verir ki, bəlkə nəsihət alasınız |
İmam Sadiqdən (ə) nəql olunan hədislər
2013-07-29, 9:35 AM | |
İmam Sadiqdən (ə) nəql olunan hədislər ◘Üç
kəs hesabsız behiştə daxil olar: Ədalətli rəhbər, doğrucul tacir və
əziz ömrünü Allaha itaətdə keçirən qoca. Üç kəs də ki, hesabsız
cəhənnəmə varid olar: Zülümkar rəhbər, yalançı tacir və zinakar qoca. ◘Qiyamət
günü Allah mömindən üç şeyin hesabını çəkməz: Yediyi yeməyin, geyindiyi
paltarın və həyatı boyu ona kömək edən və onu haramdan qoruyan qadının.
(Əlbəttə, bunların halaldan olduğu halda.) ◘Üç
kəs Qiyamət günündə Allahın ərşinin kölgəsində olar. Biri odur ki,
başqalarına qarşı insaflı olsun. Digəri odur ki, Allahın razı
olub-olmadığını bilmədiyi bir işdən ötrü heç bir addım atmır. Üçüncüsü
isə odur ki, nə qədər ki, bir eyibi özündə aradan qaldırmayıb,
başqalarını həmin eyibə görə qınamaz. Belə bir kəs özünün hər hansı bir
eyibini aradan qaldıran kimi digər bir eyibi gözünə görünür və
beləliklə, başı həmişə öz eyiblərinə qarışmış olur və başqalarının
eyiblərini axtarmaqla məşğul olmur. ◘Üç
iş var ki, əgər mömin onları öyrənsə ömrü uzun, neməti davamlı olar.
Soruşdular: "Bu üç iş nədir?” Buyurdu: "Namazın ruku və səcdələrini
uzatmaq, qonağı olan zaman süfrə başında çox oturmaq və ailə ilə
xoşrəftar olmaq.” ◘Üç
kəs Qiyamət gününün haqq-hesabı qurtarana qədər Allaha hamıdan yaxın
olar. Birincisi qəzəblənən zaman əlində qüdrət olduğuna baxmayaraq
əlaltılarına zülm etməyən, digəri iki nəfər arasında vasitəçilik edən
zaman zərrə qədər də tərəfkeşlik etməyən, üçüncüsü isə zərər, yaxud
xeyir görəcəyinin fərqinə varmadan haqqı deyəndir. ◘Elə
ki, Allah qorxusundan və günahlarını yad etməklə bədənin titrədi,
gözünün yaşı töküldü və ürəyin qorxdu, bu halı qənimət bil, çünki
məqsədin yaxındır. ◘Bir kişinin ki, paxıllığı, həsədi və qorxusu var, onun imanı yoxdur. Mömin nə qorxaqdır, nə həris nə də simic. ◘Hər
kəsdə üç xüsusiyyət olsa Allah istədiyi hər xüsusiyyətinə görə ona bir
hurul-eyn nəsib edər. Birincisi budur ki, qəzəbini uda bilsin, ikincisi
odur ki, Allah yolunda döyüşərkən aldığı qılınc yaralarına səbr etsin,
üçüncüsü isə odur ki, əlinə haram mal düşsə Allaha görə onu yeməsin. ◘Mənim
üç kəsə ürəyim yanır (və bunun yeri də var): Zillətə düşən əziz,
dilənçiyə çevrilən dövlətli, axmaqlar və öz ailə üzvləri tərəfindən
təhqir olunan və alçaldılan alim. ◘Allah
üç şəxsi özünə düşmən bilir; zülmkar dövlətlini, zinakar qocanı və malı
olan lakin təkəbbürlük üzündən onu Allah yolunda sərf etməyən kəsi. ◘Hər
kəsin dili düz desə, əməli pak olsa və xoşniyyət olsa Allah onun
ruzisini bol edər. Hər kəs də ki, ailəsi ilə xoş davransa Allah onun
ömrünü uzadar. ◘Dünyaya bel bağlayan hər bir kəs üç şeyə mübtəla olar: Sonsuz qüssəyə, həyata keçməyən arzuya və qət olmayan ümidə. ◘Üç xüsusiyyət Allahın qəzəbinə səbəb olar: Gündüz yatmaq (gecə də yatarsa), səbəbsiz gülmək və tox halda yemək. ◘Hədiyyə
üç cürdür: Biri hədiyyə müqabilində, digəri tərəf müqabili ilə xoş
əlaqə yaratmaqdan örtü, üçüncüsü isə Allahın rizayətindən ötrü. ◘Küfrün
üç kökü var: Hərislik, təkəbbür və həsəd (paxıllıq). Hərislik Adəmi
Allahın ona qadağan etdiyi ağacdan meyvə yeməyə vadar etdi, təkəbbür
şeytanı Adəmə səcdə etməyə qoymadı, həsəd isə Adəmin oğlunu öz qardaşını
öldürməyə təhrik etdi. ◘Əhməd ibn Hənbəl
deyir ki, İmam Sadiqdən (ə) soruşdum: "İnsan üçün ən üstün xüsusiyyət
nədir?” Buyurdu: "Heç bir qorxunun əmələ gəlməsinə yol verməyən vüqar və
böyüklük, əvəzinin intizarı olunmayan səxavət və bəxşiş və
qeyri-dünyəvi işləri yerinə yetirmək üçün çalışmaq. (Yəni, insanın əsas
məqsədi, hətta dünya işlərində də o biri aləmin xoşbəxtliyini təmin
etmək olmalıdır.) ◘Üç iş israfdır: İşləyən zaman təzə paltar geyinmək, toxumu sağa-sola səpmək və suyun artığını tullamaq. ◘Nəhslik
üç şeydədir: Qadında, dördayaqlıda və evdə. Qadının nəhsliyi
mehriyyəsinin çoxluğunda və əri ilə yola getməməsindədir. Heyvanın
nəhsliyi harınlıqda və minilməkdən imtina etməyindədir. Evin nəhsliyi
isə onun darlığında, çoxlu çatışmazlığında və qonşuların pisliyindədir. ◘Üç
kəs Qiyamət gününün hesabı qurtaranadək Allahın pənahında olar. Biri
odur ki, heç vaxt zina fikrində olmayıb, digəri odur ki, heç vaxt malını
ribaya bulaşdırmayıb və üçüncüsü odur ki, heç vaxt riba və zina üçün
vasitəçilik etməyib. ◘Hər
kəs üç halda olsa üç şeydən məhrum olmaz: Hər kəs dua etmək tövfiqi
əldə edibsə nemət icabəti varıdır, hər kəsdə ki, təşəkkür etmək
xasiyyəti varsa nemət çoxluğuna sahibdir və hər kəsdə ki, təvəkkül etmək
xüsusiyyəti varsa, Allahın himayəsini əldə edib. Allah-təala buyurub:
"Hər kəs Allaha təvəkkül etsə Allah ona bəsdir, əgər şükr etsəniz, sizə
olan nemətlərimi artıraram.” "Məni çağırın, Mən də sizə cavab verim.” ◘Hər
kəsdə bu üç xüsusiyyət olsa, imanın bütün sifətlərinə malik olar: Səbr,
qəzəbi udmaq və xatalardan keçmək. Belə bir kəsi Allah hesabsız behiştə
daxil edər və onun bir çoxları barəsində etdiyi şəfaəti qəbul edər. ◘Paltarına yamaq vuran, ayaqqabısını təmir edən və öz yükünü özü daşıyan şəxs təkəbbürdən uzaqdır. ◘Şeytan
öz qoşununa dedi: "Əgər üç işdə Adəm övladına hakim ola bilsəniz daha
qorxum olmaz, çünki bundan sonra onun heç bir əməli Allah dərgahında
qəbul olunmaz. Bunlar xeyir işi böyük hesab etmək, günahı unutmaq və
özünü bəyənməkdir.” ◘Mütəal
Allah buyurub: "Mən bəndələrimə üç nemət verməklə onların boynuna
minnət qoymuşam. Biri budur ki, öləndən sonra onların bədəninə pis iy
vermişəm. Əgər belə olmasaydı heç kəs öz yaxınlarını dəfn etməzdi.
Digəri budur ki, bəla və müsibətləri onların yadından silirəm. Əgər belə
olmasaydı həyat onlar üçün dözülməz olardı. Üçüncüsü isə budur ki, arpa
və buğdaya həşərat daraşdırıram ki, səltənət sahibləri qızıl-gümüş
yığdıqları kimi onları da yığıb saxlamasınlar. ◘Allah-təala
Musaya (ə) belə vəhy göndərdi: "Bəndələrimin Mənə yaxınlaşma vasitəsi
olan əməllərindən üçü Mənim üçün daha sevimlidir.” Ərz etdi: "Onlar
hansılardır?” Buyurdu: "Zöhd və dünyaya qarşı etinasızlıq, günahdan
pəhriz etmək və Mənim qorxumdan ağlamaq.” Ərz etdi: "İlahi, əgər birində
bu üç xüsusiyyət olsa onun əcri nədir?” Vəhy olundu: "Zahidlər
behiştdədirlər, ağlayanlar ən ali məqamda, pəhrizkarlarsa bütün insanlar
arasında əməllərin təftişindən amandadırlar.” ◘İmamət
və rəhbərlik üç xüsusiyyətə malik olmayanlardan başqa heç kəsə layiq
deyil: Günahdan qoruyan təqvaya, qəzəbi sakitləşdirə bilən helm və
mehriban ata kimi rəiyyətin halına yanmaq. ◘Həzrət
Yusifin köynəyində üç nişanə var idi ki, Quranda da bunlar yad olunub.
Biri yalançı qan idi. Allah-təala buyurur: "(Qardaşları) onun köynəyini
yalançı qana bulaşmış halda atalarının yanına gətirdilər.” İkincisi
arxadan cırılmağı idi ki, bu da Onun günahsızlığına dəlalət edirdi. Bu
barədə də Quranda belə buyurulur: "(Misir hakiminin yaxınlarından biri
dedi:) Əgər köynəyi öndən cırılıbsa qadın düz deyir (və Yusif yalan, yox
əgər arxadan cırılıbsa qadın yalan deyir, Yusifsə doğru). Üçüncüsü
(Yaqubun iylədiyi zaman onun gözünə təsir qoyduğu) iydir ki, bu barədə
də Quranda belə buyurulur: "(Yusif dedi:) Mənim bu köynəyimi aparın (və
atamın) üzünə çəkin ki, gözü açılsın. ◘Ali-Davudun
hikmətində yazılıb: "Hər bir kəs yalnız üç şeydən ötrü səfər edər;
axirət tədarükündən ötrü, yaşayışını təmin etmək üçün, izzət və
ləzzətdən ötrü.” Sonra Həzrət Sadiq (ə) buyurdu: "Hər kim qəlbini
dünyaya bağlasa xar olar.” ◘Loğman
oğluna dedi: "Ey oğul! Hər şeyin əlaməti var ki, sənə onları bəyan
edirəm. Dinin üç nişanəsi var; elm, etiqad və əməl. İmanın üç nişanəsi
var; Allahı tanımaq, onun bəyəndiyi şeyləri tanımaq və Onun bəyənmədiyi
şeyləri tanımaq. Ağıllı adamın üç əlaməti var; namaz, oruc və zəkat.
Mütəzahirin (elmi Allahdan başqasından ötrü öyrədən) üç əlaməti var;
özündən üstünlə çəkişər, heç bir elmi və məlumatı olmadan söz deyər və
çata bilməyəcəyi şeylərin ardınca gedər. Zülümkarın üç əlaməti var;
özündən üstün olana itaət etməz, əlaltılarını incidər və zülümkarlarla
həmkarlıq edər. Münafiqin də üç əlaməti var; ürəyindəki ilə danışığı
əməli ilə ürəyi və gizlini ilə aşkarı, bir-birinin ziddinədir.
Günahkarın üç əlaməti var; zülm, yalan və sözünə xilaf çıxmaq. Riyakarın
üç əlaməti var: Təklikdə (ibadətdən ötrü) halsızdır, camaat arasında
fərəhlidir və hər bir işində gözü camaatın tərifindədir. ◘Paxılın
üç əlaməti var: Dalca danışar (qeybət edər), üzdə yaltaqlıq edər, bəla
və müsibət üz verən zaman isə insanı məzəmmət edər. ◘İsrafkarın üç əlaməti var: Lazımsız şeylər alar, öz şənindən yuxarı paltarlar geyər və özünə uyğun olmayan xörəklər yeyər. ◘Tənbəlin
üç əlaməti var: Səhvə yol verənə qədər süstlük edər, iş əlindən çıxana
qədər səhlənkarlıq edər və öz vəzifələrini o həddə qədər tərk edər ki,
günaha mürtəkib olar. ◘Qafilin üç əlaməti var: Səhv (və faydası olmayan) işlərə baş qatmaq, yanlışlıq və unutqanlıq. ◘Sonra
İmam Cəfər Sadiq (ə) buyurdu: "Bu əlamətlərdən hər birinin də
ayrı-ayrılıqda şöbələri var ki, onların da elmi minə, minə, minə çatır.
Elə isə ey Himad, (hədisi nəql edənə xitab) gecə və gündüz elm dalınca
ol. Əgər gözünün aydınlığını, dünya və axirət xeyrini istəyirsənsə
gözünü onun-bunun əlinə dikmə və tamahı kökündən qır at. Özünü ölənlərin
sırasında hesab et və özünü bir nəfərdən də olsun yuxarı sayma, malını
hifz etdiyin kimi dilini də qoru!” ◘Üç
iş var ki, heç kəs bu barədə üzürlü hesab olunmur: Pis adamın da
yaxşının da əmanətini qaytarmaq, ataya–pis əməl sahibi də olsa, yaxşı
əməl sahibi də olsa– yaxşılıq etmək, pislə də olsa, yaxşı ilə də olsa
bağladığın əhd-peymana riayət etmək. ◘Hər
gecə və gündüz Allahın bir məlaikəsi fəryad edib deyir: "Ey Allahın
bəndələri! Günah etməkdən çəkinin! Əgər otlayan heyvanlar, südəmər
körpələr və beli bükülmüş qocalar olmasaydı başınız üzərinə elə bir bəla
nazil olardı ki, sümükləriniz bir-birinə keçib qırıq-qırıq olardı. ◘Üç vəzifə insanlar üçün olduqca ağırdır: Başqalarına güzəştə getmək, malı mömin qardaşlarla bölmək və Allahı çoxlu yad etmək. ◘Əməllərin
ən yaxşısı üç şeydir: İnsanlara qarşı insaflı olmaq; bir həddə ki, özün
üçün bəyəndiyin şeyləri onlar üçün də bəyənəsən. Öz malını mömin
qardaşlarla bölmək və hər bir halda Allahı yad etmək. (Nəinki, hər bir
halda "Subhanallahi vəlhəmdu lillahi və la ilahə illəllahu vallahu
əkbər” demək, əksinə, zikrdə məqsəd vacibatı yerinə yetirib haramlardan
çəkinməkdir.) ◘Üç
şey olmazsa ehsan həqiqi hesab olunmaz; onu kiçik hesab etmək,
gizlətmək və təcili yerinə yetirmək. Nə qədər kiçik hesab etsən tərəf
müqabilinin gözündə o qədər böyük görünəcək, onu izhar etməsən kamil
həddə çatacaq və nə qədər də tez yerinə yetirsən daha da gözəlləşər. Bu
halların heç biri olmasa ehsan öz səfa və dəyərini itirəcək. ◘Osman
Mədinə məscidinin qapısında oturmuşdu. Oradan bir fəqir keçirdi.
Göstəriş verdi ki, ona beş dirhəm pul versinlər. Fəqir dedi: "Mənə bir
yol göstər.” Dedi: "Məscidin küncündə oturan cavanların yanına get.”
Orada İmam Həsən (ə), İmam Hüseyn (ə) və Abdullah Cəfər oturmuşdu. Fəqir
onlara yaxınlaşıb köməklik istədi. İmam Həsən Müctəba (ə) buyurdu:
"Dilənmək üç haldan başqa hallarda rəva deyil: Ağır qanbahası ödəməkdən
ötrü, böyük borcdan ötrü və insanı taqətdən salan fəqirlik səbəbi ilə.
Sən bunların hansına düçar olmusan? " Dedi: "Onlardan birinə.” İmam
Həsən (ə) göstəriş verdi ki, ona əlli dinar versinlər. İmam Hüseyn (ə)
da ona qırx doqquz dinar, Abdullah Cəfər də qırx səkkiz dinar əlavə
etdi. Fəqir qayıtdı. Osman soruşdu: "Nə etdin?” Dedi: "Mən səndən
istədim, sual-cavabsız mənə beş dirhəm verdin. Lakin o uzun saçlı
cavandan istədim aramızda belə bir söhbət oldu.” Osman dedi: "Bunlar
kimi cavan haradan tapa bilərsən?! Bunların elmlə dolu sinələri, xeyir
və hikmətlə dolu qəlbləri var.” ◘Dilənməkdən
çəkinin, çünki o, dünyada xar olmağa, tez gəlib yetişən fəqirliyə və
Qiyamət günü haqq-hesabın uzun çəkilməsinə səbəb olar. ◘Üç
şey möminin asayişinə səbəb olar: Eyib və sirləri örtən geniş ev, dünya
və axirət işlərində ona kömək edəcək qadın, ölüm və ya evlənmək
vasitəsi ilə evdən çıxıb gedən bacı və ya qız. (Çünki onların evdə
qalmağı narahatçılığa səbəb olar.) ◘Vəlid
ibn Səbih deyir: İmam Sadiqin (ə) xidmətində idim. Onun qabağında böyük
bir qabda xurma var idi. Bir dilənçi gəldi. Xurmanın bir miqdarını ona
verdi. Sonra bir dilənçi də gəldi. Ona da bir qədər xurma verdi.
Üçüncüsü də gəldi. Həzrət (ə) buyurdu: "Allah artıq etsin.” Sonra
buyurdu: "Əgər bir nəfərin otuz-qırx mini (dirhəmi, yaxud dinarı) olsa
və hamısını da düzgün və səhih yolda məsrəf etsə, yoxsul həddinə çata
bilər. Lakin o, üç nəfərdən biri olacaq ki, onların da heç birinin duası
qəbul olunmaz.” Dedim: "Sənə qurban olum, onlar kimlərdir?” Buyurdu:
"Biri odur ki, Allah ona kifayət qədər mal-dövlət verir və onu xərcləyib
deyir: "İlahi, mənə ruzi ver!” Cavab gələr ki, məgər sənin ruzini
vermədimmi?” İkinsici odur ki, öz arvadına nifrin edər. (Yəni, bir yerdə
dolanmaq heç cür mümkün olmadığı halda ona talaq verib boşamaq əvəzinə
nifrin edir.) Allah-təala buyurar: "Məgər onun talağını sənin əlinə
verməmişəmmi?” Üçüncüsü odur ki, evdə oturub Allahdan ona ruzi verməsini
diləyir. Xitab olunar: "Məgər ruzi kəsb etmək yolunu sənin ixtiyarında
qoymamışammı?!” ◘Allahın
bir bəndədən xoşu gəlsə ona nəzər edər və elə ki, nəzər etdi ona üç
töhfədən birini hədiyyə edər; qızdırma, göz ağrısı, baş ağrısı.
Peyğəmbər (s) buyurur: "Allah mənimlə danışdı və buyurdu: "Ey Məhəmməd!
Elə ki, mənim bir bəndədən xoşum gəldi ona qarşı üç iş görərəm; qəlbini
qəmgin, bədənini xəstə, əlini isə dünya malından xali edərəm.”
(Şübhəsiz, bu işlər bəndənin günahlarının bağışlanmasına və beləliklə də
onun dərəcəsinin qalxmasına səbəb olar ki, bu da ilahi lütfün bir
əlaməti hesab olunur.) ◘Əbu
Həmzə deyir: "İmam Sadiqdən (ə) soruşdum: "Oruc barəsində Peyğəmbərin
(s) sünnəsi nədir?” Buyurdu: "Hər ay üç gün; ayın birinci cümə axşamı
günü, ayın ortadakı çərşənbə günü və ayın axırıncı cümə axşamı günü. Bu
üç gündə oruc tutmağın savabı bir ömür oruc tutmağın savabına
bərabərdir, çünki Allah-təala buyurdu: "Hər kəs bir yaxşı iş görsə,
əvəzi on qatdır.” Əgər bir kəs zəiflik üzündən oruc tutmağa qadir olmasa
sədəqə versin, çünki bir dirhəm sədəqə bir gün oruc tutmaqdan əfzəldir. | |
Views: 798 | Downloads: 0 | Rating: 0.0/0 |
Total comments: 0 | |