Main » Files » Qadın » Uşaq |
Uşaq Təhsilində Hirs -2
2013-06-14, 9:51 AM | |
Əsəb sifəti də digər sifətlər kimi uşaqlıq dövründən qaynaqlanar. Bütün insanlar bu motivə sahibdirlər. Ancaq, bunun şiddət və zəifliyi mühitin vəziyyət və şərtlərinə, ana və atanın və insanın əlaqədə olduğu digər kəslərin davranışlarına bağlıdır. Ana və ata davranışlarıyla bu motivi etidal həddində öyrədə biləcəkləri kimi həddindən artıqlıq və daşqınlığa da çəkə bilərlər. Bu da unudulmamalıdır ki bütün insanların xüsusi yaradılışı və təbiəti bu mövzuda bir və bərabər deyil. Bəzilərinin beyin və əsəbi hirs və qəzəbə daha bir hazırdır və bəzi insanlar da bunun tam əksinə şəxsi olaraq səbirli və itaətlidir. Şüurlu və tədbirli ana və atalar, uşaqların xüsusi yaradılışlarını göz qarşısında saxlayaraq onların təhsil və təhsilləriylə məşğul olar, instinktlərini etidallaşdırar, həddindən artıqlıq və daşqınlığa səbəb olan səbəb və faktorlardan qaçınarlar. Hirsli uşaq qışqırar, qışqırar, bədəni titrəyər və həddindən artıq hirslilikdən yüzünün rəngi dəyişər. Ayaqlarını yerə vurar, özünü yerə çırpar. Danışa bilirsə sərt sözlərlə və bəzən çirkin sözlərlə hirsini ifadə edər. Bəzən həddindən artıq sinirdən ötəri küsər və bir küncə çəkilər. Ancaq, hər vəziyyətdə pis bir məqsədi yoxdur. Uşağı hirsləndirən şeyin nə olduğunu tapıb onu aradan qaldırmaq lazımdır. Bu vəziyyətdə öyüd və nəsihətin də bir faydası olmaz. Onu hirsləndirən şeyi aradan qaldıracaq olsaq uşaq özbaşına sakitləşər. Qəzəb və hirs ümumiyyətlə narahatlıqdan qaynaqlanır. Şiddətli ağrılar, çox yorğunluq və yuxusuzluq, çox aclıq və susuzluq, həddindən artıq istilik və soyuqluq kimi müxtəlif faktorlar körpə və uşaqları narahat edib onların hirsini təhrik etməkdir. Uşağa təhqir və əziyyət etmək, onun istəkləri qarşısında müqavimət göstərmək, sərbəstliyini əlindən almaq və yersiz məhdudlaşdırmalar, ədalətsizlik və səbəbsiz olaraq fərq güdüldüyü hissinə qapılmaq, sevilmədiyini hiss etmək, uşağın azadlıq istəyinə zərbə endirmək, gücsüzlük və müvəffəqiyyətə çata bilməmə duyğusu, çətin və ağır əmrlər, sərt təhdidlər; bunların hər biri uşağın dincliyini pozub onu hirsləndirə bilər. Bunların təkrarlanması və davam etməsiylə hirs motivi uşaqda get-gedə şiddət tapar və nəhayət əsəbi və hirsli bir varlıq halına gəlir. Bəzi ana və atalar davranışlarıyla hirs və qəzəbi uşaqlarına öyrədərlər. Onların üzərinə qışqırar və sərt davranarlar. Onların əsəbiləşməsi qarşısında əsəbiləşər, hirslənərlər, beləcə də onları daha çox əsəbiləşdirərlər. Uşağınız hirslənər və əsəbləşərsə siz ona qarşı əsəbləşməyin. Pis bir məqsədinin olmadığına əmin olun. Onun əsəbləşməsinə səbəb olan şeyi tapmağa çalışın. Bir yeri ağrıyırsa müalicə edin. Aç və ya susuzsa yemək və su verin. Yorğunsa yatırdın. Sizin davranış və hərəkətləriniz onu hirsləndirmişsə bunu kompensasiya etməyə və düzəltməyə çalışın. Yersiz bir şey üzündən qızmışsa səhvini xərcin. Psixoloji dəstəyə ehtiyacı varsa ona dəstək olun. Qanuni bir istəyi varsa, istəyini yerinə yetirməniz mümkünsə yerinə yetirin. Ancaq, normallaşınca ona belə söyləyin: "İnsan istəklərini xahiş və şirin dillə istəməlidir, çətin və hirslə deyil. Mən bu dəfə istədiklərini verdim, amma bundan belə qışqırıb çağırmaqla bir şey istəyəcək olsan istəyini yerinə yetirməyəcəyimə əmin ol." Ondan sonra təkrar qışqırıb çağırmaqla, hirslə sizdən bir şey istəyəcək olsa qatı bir şəkildə qarşısında durun və zorakılığa alışmaması üçün istəklərinə əhəmiyyət verməyin. Ancaq, hər vəziyyətdə soyuqqanlılığınızı qoruyun, onun qışqırıb çağırması, hirslənməsi qarşısında qışqırıb çağırmayın. Qışqırıb çağırma və zorla qanuni olmayan istəklərini sizə qəbul etdirməyə çalışsa ona etina etməyin və istəkləri qarşısında təslim olmayın. Əksinə vəziyyətdə bunu vərdiş halına gətirəcək. Hz. Əli (ə.s) buyurur ki: "Hirsdən qaçın, əsla hirs sənə qalib olub vərdiş halına gəlməsin." (Gurer-ul Hikem, s. 809) Ərköyün uşaqlar da normalda tez əncirlər və ən kiçik bir şeylə qızarlar. Çünki normal olmayan vəziyyətlər qarşısında səbirli ola bilmələri üçün güclü bir nəfsə sahib deyildirlər. Ən kiçik bir şeydən narahat olar və əsəbləşərlər. Bu səbəbdən, ərköyünlüyü də əsəbi olmanın təsirlərindən biri saya bilərik. Ayetullah İbrahim Əmini | |
Views: 885 | Downloads: 0 | Rating: 0.0/0 |
Total comments: 0 | |