| Main » Files » İslam » Cəfəri məktəbinin əsasları |
PEŞAVER gecələri:
| 2012-11-10, 6:04 AM | |
PEŞAVER gecələri: Hz. Əlinin, Susub Qıyam Etməməsinin Səbəbi Haqqındakı Sözləri
DOQQUZUNCU İCLAS Zurar Min Zamurenin Müaviyəylə Danışması Hz. Əli (a.s)ın dünyaya xitab olaraq söylədiyi sözlər, ONun zühdünü, təqvasını və dünyaya etimadsızlığını gözlər önünə sərməkdədir. Necə ki böyük alimlərinizdən İbni Ebi'l- Hədid Nehc'ul- Belağa Şərhində, Hafiz Əbu Naim Hilyet'ul- Övliya c. 1, s. 84də, Abdullah min Komandir Şebravi Şafis(n)i Kitab'ul- İhtaf bi-Hubb'il- Şərəfli s. 8də, Məhəmməd min Talha Metalib'us- Süul s. 33də, İbni Sabbağ Maliki Fusul'ul- Muhimme s. 28də, Şeyx Süleyman Belhi Yenabi'ul- Meveddenin 51. babında, Sibt min Cevzi Tezkirenin 5. babının 69. səhifəsinin sonunda və digər alim və tarixçiləriniz də öz əsərlərində Müaviyə ilə Zurar min Zamure arasında keçən detallı danışmağı rəvayət etmişlər. Danışmasının sonunda Zurar, Müaviyənin yanında Hz. Əli (a.s)ı belə xüsusiyyət etmişdir: "Qaranlıq bir gecədə Əlini gördüm, saqqalını tutmuş ilan soxmuş kimi qıvrılırdı, hüznlü bir halda ağlayır və belə deyirdi: "Ey dünya, məndən başqasını aldat, mən sənə aldanmam, mən səni üç talaqla boşadım. Artıq sənə çevril olmaz; çünki sənin ömürün qısa, təhlükən çox böyük, ləzzətin çox azdır. Eyvahlar olsun az azuqəyə, uzun səfərə və təhlükəli yola." Müaviyə Hz. Əli (a.s)a qarşı o qədər qatı ürəkli olmasına baxmayaraq, Zurarın bu sözləri qarşısında özbaşına ağladı və belə dedi: "Allah Əliyə rəhmət etsin, Allaha and olsun ki o belə idi." Başqa bir yerdə isə Müaviyə belə demişdir: "Dünya qadınları Əli kimi birini doğurmaqdan kısırdır." Hz. Əli (a.s)ın züht həyatı Peyğəmbər (s.a.a)ın müjdələdiyi İlahi bir feyik. Necə ki Məhəmməd min Yusuf Kifayet'ut- Talibin 46. babında müsned olaraq Ammar Yasirdən canlı Peyğəmbər (s.a.a)ın belə buyurduğunu qeyd etmişdir: "Ey Əli, dünyadakı zühdün səbəbiylə Allahı Təala səni insanlardan heç kimin bəzənmədiyi bir zinətlə bəzəmişdir. Çünki Allahı Təala qatında zühtten daha sevimli bir şey yoxdur. Nə sən dünyəvi ləzzətlərdən nəsibləndin və nə də dünya səni istifadə edə bildi. Allahı Təala səni yoxsullarla dostluğa müvəffəq etmişdir. Onlar sənin imametine inanmışlar. Mən də onların sənə uyğun gəlməsindən məmnun olaram. Səni sevənlərə, təsdiq edənlərə nə xoşbəxt! Sənin düşmənlərinə, sənə böhtan və yalan təyin edillərə eyvahlar olsun. Səni sevənlər və təsdiq edənlər cənnətdə sənin qonşuların olacaq və sənin əzəmətli sarayında səninlə birlikdə olacaqlar. Allahı Təala sənin düşmənlərini, qiyamət günü yalançıların olduğu yerdə cezalandıracaqtır." Hz. Əli (ə.s) o qədər təqvalı və züht əhli idi ki, dost düşmən hər kəs onu İmam'ul- Muttakin (Muttakilerin İmamı) deyə adlandırırdı. Hz. Əli (a.s)ı bu sifətləriylə cəmiyyətə tanıdan ilk kimsə, şəxsən Peyğəmbər (s. a. a) idi. Vaxt dar olduğundan bunlardan yalnız bir neçəsinə işarə etmək istəyirəm. Allah və Peyğəmbəri, Əlini Muttakilerin İmamı Deyə Təyin etməkdədir İbni Ebi'l- Hədid Nehc'ul Belağa Şərhi c. 2, s. 450də, Hafiz Əbu Naim Hilyet'ul- Övliyada, Mir Seyid Əli Hemedani Meveddet'ul- Kurbada, Məhəmməd min Yusuf Kifayet'ut Talibin 54. babında Ənəs min Malikdən belə rəvayət etməkdədirlər: "Peyğəmbər (s. a. a) bir gün mənə; "Ey Ənəs, mənə dəstəmaz suyu getir" deyə buyurdu. Mən də qalxıb dəstəmaz suyu gətirdim. Peyğəmbər (s. a. a) dəstəmaz aldıqdan sonra iki rükət namaz qıldı və ardından mənə belə buyurdu: "Ey Ənəs, bu qapıdan ilk gələcək olan kimsə, muttakilerin imamı, Müsəlmanların əfəndisi, möminlərin bəyi, qəyyumların sonuncusu, əl və ayaqları (dəstəmaz üzvləri) nurlu olanların önderidir." Ənəs davamında belə deyir: "Mən içimdən bu gələcək adamın Ənsardan biri olmasını istədim. Amma birdən o qapıdan Əli girdi və Peyğəmbər (s. a. a) belə buyurdu: "İşdə o kimsə, Əli min Əbi Talib'tir" Peyğəmbər (s. a. a) sevinc içində qalxdı, Hz. Əlini qarşıladı, əlini boyuna atdı və tərini sildi. Hz. Əli belə dedi: "Ya Rəsulullah, bu gün mənə daha əvvəl etmədiyin hərəkətləri yapıyorsun." Peyğəmbər (s. a. a) belə buyurdu: "Niyə etməyim. Çünki sən mənim tərəfimdən risalətimi xalqa çatdıracaqsan, onlara səsimi eşitdirəcəksən və məndən sonra ixtilafa düşdükləri mövzuları bəyan edeceksin." Hakeza İbni Ebi'l- Hədid Nehc'ul- Belağa Şərhi c. 2də, Hafiz Əbu Naim isə Hilyedə belə rəvayət etməkdələr: "Bir gün Hz. Əli Peyğəmbər (s.a.a)ın dincliyinə vardı. Peyğəmbər (s. a. a); "Müsəlmanların əfəndisi və muttakilerin İmamı mərhaba xoş geldin." deyə buyurdu. Ardından; "Bu nemətə qarşı şükrün nasıldır?" deyə soruşdu. Hz. Əli cavab olaraq belə dedi: "Mənə verdiyi nemətlər üçün Allaha həmd edirəm. Mənə şükr nemətini verməsini diləyirəm və mənə verdiklərini artırmasını umuyorum." Məhəmməd min Talha Metalib'us- Süulun 1. babının 4. Faslında bu hədisi rəvayət etməkdə və bu dəlillə Hz. Əlinin Muttakilerin İmamı və təqva əhlinin ən üstünü olduğunu isbat etməkdədir. Hakim, Müstedrek c. 3, s. 138də, Buxari və Müslim isə Səhihlərində Peyğəmbər (s.a.a)ın belə buyurduğunu rəvayət etməkdədirlər: "Əli haqqında mənə üç şey vəhy edilmişdir; O Müsəlmanların əfəndisi, muttakilerin İmamı, əl, ayaq və üzləri nurlu olanların önderidir." Məhəmməd min Yusuf Kifayet'ut Talibin 45. Babında, (Abdullah min Es'ad min Züraredən müsned olaraq canlı) Peyğəmbər (s.a.a)ın belə buyurduğunu qeyd etmişdir: "Məni göylərə apardıqları Mirac gecəsində, incidən edilmiş və qızıl döşənilmiş bir saraya apardılar, mənə üç şey vəhy edildi və əmr edildi ki Əli (a.s)ın üç xüsusiyyəti vardır, O Müsəlmanların əfəndisi, muttakilerin İmamı və dəstəmaz üzvləri nurlu olanların önderidir." İmam Əhməd min Hənbəl də Müsneddə, Peyğəmbər (s.a.a)ın Hz. Əliyə belə buyurduğunu rəvayət etməkdədir: "Ey Əli, sənin yüzünə baxmaq ibadətdir. Şübhəsiz ki sən muttakilerin İmamı və möminlərin əfəndisisən; səni sevən məni sevmişdir və məni sevən Allahı sevmişdir. Sənə buğz edən mənə buğz etmişdir və mənə buğz edən Allaha buğz etmiştir." Şübhəsiz bəzi alçaq, düşüncəsiz, yaltaq insanlar da, bəzi xəlifə və sultanları həddindən çox tərifləmişlər. Amma Peyğəmbər (s. a. a) kimi haqq və həqiqət abidəsi bir insan, əsla bir kimsəni boş sifətlərlə xarakterizə etməz. ONun ağızından çıxan hər kəlam gerçəkdir. Necə ki Quran belə buyurmaqdadır: "O arzusuna görə danışmaz; o (söylədikləri) yalnız vəhy olunan bir vahiydir."[25] Xüsusilə özü də, Mirac gecəsi özünə, Əlinin muttakilerin İmamı olduğu əmr edildiyini bildirməkdədir. O halda Peyğəmbər (s.a.a)ın Allahın əmriylə Hz. Əlini, heç kim haqqında söyləmədiyi bir sifətlə xarakterizə etməsi, Hz. Əli (a.s)ın mövqe fəzilət və təqvasını göstərməsi baxımından kifayətdir. Bütün səhabələr arasında yalnız Hz. Əli (a.s)ı muttakilerin İmamı olaraq adlandırmış və dəfələrlə onu bu ləqəblə çağırmışdır. Əlbəttə bir insanın təqva əhlinin İmamı olması üçün şəxsən özünün tam mənasıyla muttaki və nümunə olması lazımdır. Əgər Hz. Əli (a.s)ın təqva və züht dünyasını detallı tərəfindən izah etməyə cəhd etsək, başlı başına cildləyər dolusu kitab olar. Şeyx: Əfəndimiz Əli (k. v) haqqında söylədikləriniz azdır belə. Həqiqətən Müaviyənin də dediyi kimi; "Qadınlar Əli min Əbi Talib kimi birini doğurmaqdan kısırdır." Dəvətçi: O halda Hz. Əli (ə.s) səhabələr arasında təqva əhlinin abidəsi olduğu və Peyğəmbər (s.a.a)ın Allahın əmriylə onu muttakilerin İmamı qərar etdiyi aşkar oldu. Hz. Əli (ə.s) soy baxımından seçmə olduğu kimi təqva baxımından da hər kəsdən üstünidi. Burada bir söz ağılıma gəldi, icazə versəniz sizə bir sual soruşum. Şeyx: Xahiş edərəm, buyurun. Dəvətçi: Görəsən səhabələr arasında muttakilerin İmamı olan Hz. Əli kimi biri, mövqe düşkünü, dünya perest və hevasına uyğun gələn biri ola bilərmi? Şeyx: Əsla Əli (k. v) haqqında belə bir şey düşünülə bilməz. Dediyiniz kimi dünyanı üç talaqla boşayan və bu cümlələrlə dünyaya etinasızlığını göstərən biri necə dünyaya meyl edə bilər! Ayrıca, Hz. Əlinin mövqe və mövqesi, özünə bu cür isnadlarda olmaqdan çox daha ucadır. Düşüncəsi belə mümkün deyil; harada qaldı ki əməli və gerçəyi. Dəvətçi: O halda o təqva abidəsinin bütün əməlləri Allahı Təala için idi, ONdan başqası üçün bir tək addım belə atmamışdır; hər yerdə hər hansı bir haqq görmüşsə qarşılamışdır. Şeyx: Açıqdır ki Hz. Əli (ə.s) haqqında bundan başqa bir şey bilmirik. Həqiqət Əhli İnsafla Mühakimə etsinlər Dəvətçi: O halda bildiyiniz kimi Peyğəmbər (s.a.a)ın vəfatından sonra, Hz. Əli (ə.s) vəsiyyət gərəyi Peyğəmbər (s.a.a)ın yuyunması, kəfənlənməsi və defniyle məşğulkən Məni Səidə Sakifesində bir qrup toplanaraq Əbu Bəkirə beyət etmiş, Hz. Əlini də beyətə dəvət edincə Hz. Əli (ə.s) niyə beyət etmədi? Əgər Əbu Bəkirin xilafəti haqq, icma məsələsi sabit və hakkaniyet dəlili olmuş olsaydı, Hz. Əli (ə.s) təqva və züht abidəsi olduğu hasebiyle bəhanəyə sarılmaz, haqqdan üz çevirməzdi. Çünki Peyğəmbər (s.a.a)ın da buyurduğu kimi, haqq harada olsa Əli də orada olmalıdır. Təqvanın gərəyi də muttaki şəxsin haqqdan üz çevirməməsidir. Sənədlərini də əvvəlki gecələr zikr etdiyim hədislərdə Peyğəmbər (s. a. a) belə buyurmaqdadır: "Əli haqqladır, haqq da Əli ilə döner." Əgər o hadisələr haqq və Əbu Bəkirin xilafətə seçkisi doğru olmuş olsaydı, Hz. Əli (ə.s) sevgiylə onu qarşılayar, qəbul edər və əsla müxalif çıxmazdı. Bu səbəbdən Hz. Əli (a.s)ın müxalifətinin iki səbəbi ola bilər; Ya Əli haqqa zidd davranmış, Peyğəmbər (s.a.a)ın əmrinə üsyan edərək ONun xəlifəsinə beyət etməmişdir; ya da xilafətin vəziyyətini və icma yolunu haqqa zidd tapmış və onu siyasi bir oyun bilmişdir. Peyğəmbər (s.a.a)ın da buyurduğu kimi davamlı haqqla olan, Muttakilerin İmamı deyə xarakterizə edilən, dünya əhli olmayan, mövqe və mövqe arxasında qaçmayan, dünyanı üç talaqla boşayan, zahiri riyaset arxasında olmayan Əli kimi biri haqqında birinci ehtimal əsla doğru deyil. Bu səbəbdən xilafəti siyasi bir oyun bildiyindən və Allahı Təala və Rəsulunun razılığına zidd tapdığından beyət etməkdən çəkinmişdir. Şeyx: Əfəndimiz Əlinin (k. v) beyət etmədiyini söyləməklə maraqlı sözlər buyurursunuz. Halbuki bütün hədis və tarix kitablarımız əfəndimiz Əlinin Əbu Bəkirə beyət etdiyini və icmadan üz çevirmədiyini yazmaqdadır. Dəvətçi: Əvvəlki gecələr o qədər detallı bir şəkildə ifadə etmiş olduğum şeyləri unutmanızla sizə çaşmaq lazımdır. Halbuki şəxsən böyük alimləriniz, hətta Buxari və Müslimin Səhihlərində Hz. Əli (a.s)ın dərhal beyət etmədiyi yazılmışdır. Çoxu alimlərinizin etiraf etmiş olduğu üzrə ilk gün zorla məscidə aparıldığı halda beyət etməmiş, evinə dönmüşdür. İbrahim min Sad, İbni Ebi'l- Hədid, Taberi və digər etibarlı alimləriniz ittifaqla belə yazmışlar: "Hz. Əli (ə.s) 6 ay sonra beyət etti." Yəni əvvəlki gecələrdə ifadə etdiyim kimi Hz. Fatimə (a.s)ın vəfatından sonra (ikrahla) beyət etmişdir. Faraza ki beyət etdi, amma niyə 6 ay müqavimət göstərdikdən sonra beyət etdi? Əksinə Hz. Əli (ə.s) bu xilafətin doğru olmadığı üçün onlarla mübahisə et/müzakirə etdi, ihticaç etdi. Halbuki Hz. Əli (ə.s) kimi təqva abidəsi bir insan haqqdan uzaq dayanmaz, haqqı təxirə salmazdı. Şeyx: Hər halda bunun bir səbəbi vardır. Özləri nə etdiklərini daha yaxşı bilərlər. 1300 il sonra bizim böyüklərin işlərinə və ixtilaflarına qarışmamızın nə mənası var! (Məclisdə olanların gülüşməsi.) Dəvətçi: Mən bu qədər cavabınızla kifayətləndim; çünki sizin məntiqli bir cavabınız olmadığı üçün bu cür cavablara yönəldiniz. Halbuki mövzu ağıllı və insaflı kəslər nezdində heç bir dəlilə ehtiyac qalmayacaq şəkildə açıq-aşkar ortadadır. Böyüklərin ixtilafına qarışmamaq mövzusuna gəlincə; əgər o işin bizimlə bir maraq olmazsa, onların ixtilafına qarışmamız doğru deyil. Amma özelikle bu mövzuda yanılırsınız. Hər ağıllı Müsəlman gerçək bir dinə sahib olmalıdır; təqlidi bir dinə deyil! Dində araşdırmanın yolu işdə budur. Biz tarixi araşdırdığımızda Peyğəmbər (s.a.a)ın vəfatından sonra ümmətin və böyük səhabələrin ikiyə ayrıldıqlarını görürük. Burada haqlını təqib edə bilmək üçün hansının haqq üzrə olduğunu araşdırmaq məcburiyyətindəyik. Kor-koranə atalarımızı izləmək və heç bir araşdırma etməmək əsla doğru deyil. Şeyx: Hərhalda siz Əbu Bəkirin xilafətinin haqq üzrə olmadığını söyləmək istəyirsiniz. Əgər Əbu Bəkirin xilafəti haqsız və Hz. Əli (k. v) haqlı olmuş olsaydı, o halda Hz. Əli kimi cəsur və haqqın icrası üçün böyük bir səy içində olan biri, başqaları da özünü təşviq etmiş olduğu halda niyə/səbəb kıyam etmədi? Sizin dediyiniz kimi niyə/səbəb altı ay sonra beyət etdi? Hətta namazlarda hazır olur, lazımlı zamanlarda xəlifələrin müşavirə məclislərinə qatılır və məqsədəuyğun görüşlər belə verirdi. Peyğəmbərlərin Ümmətləri Arasında susmaları, İnzivaya Çəkilmələri, Kıyam Etməmələri Və ya Qaçmaları, Tərəfdar və Köməkçiləri Olmaması Səbəbiylədir Dəvətçi: Əvvəla; ənbiya və qəyyumlar İlahi əmrlər üzrə hərəkət edərdilər və özlərindən bir iradələri yox idi. Bu səbəbdən onları; niyə kıyam etmədilər, susdular və ya niyə düşmənlər qarşısında qaçdılar və ya gizləndilər deyə tənqid etmək olmaz. Necə ki böyük ənbiya və qəyyumların tarixini araşdıracaq olsanız, bu cür hadisələrdən çox görərsiniz, xüsusilə Quran bunlardan bəzisinə də toxunmuşdur. Onlar, tərəfdarlarının olmaması səbəbiylə susmuş, oturmuş, qaçmış və ya saxlanmışlar. Necə ki Qəmər surəsi 10. ayədə, Hz. Nuh peyğəmbərin bu sözü bildirilməkdədir: "Bunun üzərinə Rəbbinə: ‘Mən məğlub oldum, mənə kömək et!' deyərək yalvardı." Hakeza Məryəm surəsi 48. ayədə, Hz. İbrahim əmisi Azardan kömək diləyib mənfi cavab alınca belə buyurduğu nəql edilmişdir: "Sizdən də, Allahın xaricində tapındığınız şeylərdən də uzlet edir (uzaqlaşır) və Rəbbimə yalvarıyorum." Hz. İbrahim əmisi Azardan kömək görməyincə uzlete çəkildi; Hz. Əli (ə.s) də işdə buna görə lazımlı tərəfdar və köməkçi tapa bilmədiyi üçün bir küncə çəkildi. Şeyx: Zənn etsəm bu uzletten məqsəd, ürəyi uzlettir. Yəni onlardan ürəkdən uzaqlaşdı, məkan olaraq deyil. Dəvətçi: Əgər hər iki təriqətin də təfsirinə baxacaq olsanız, bu uzletin mekansal bir uzlet olduğunu görərsiniz, ürəyi bir uzlet deyil. Necə ki imam Fahrı Razi Təfsiri Kəbir, c. 5, s. 809da belə deyir: "Uzlet bir şeydən uzaqlaşmaq mənasınadır, Hz. İbrahimin uzleti məkan və yol baxımından onlardan uzaklaşmasıdır." Necə ki siyer alimlərinin də yazdığı kimi Hz. İbrahim Babildən Fars dağlarına hicrət etdi. Yeddi il o dağların ətəyində yaşadı. İnsanlardan uzaqlaşdı. Daha sonra Babilə geri döndü, dəvətini açıqladı və bütləri qırdı. Bunun üzərinə onu tutub atəşə atdılar. Allahı Təala da atəşi ona soyuq və salamatlıq etdi. Beləcə risalət əmrini ortaya çıxardı. Qəsəs surəsi 21. ayədə də Hz. Musa haqqında belə buyurulmaqdadır: "Musa qorxa qorxa, (ətrafı) müşahidə edərək oradan çıxdı ‘Rəbbim! Məni zalımlar qrupundan qurtar.' dedi." Allahın böyük peyğəmbərləri belə qorxu içindən qaçarlarkən Peyğəmbər (s.a.a)ın qəyyumu uzlete çəkilə bilməzmi? Allahı Təala, Ə'RAF surəsi 150. ayədə də İsrail oğullarının Hz. Musanın gıyabında Samirinin aldatmasıyla buzova tapındığını və Musanın xəlifəsi olan Harunun isə sükutunu rəvayət etdikdən sonra belə buyurmaqdadır: "Qardaşının başını tutub özünə doğru çəkməyə başladı. (Qardaşı:) Anam oğulu bu qövm məni ciddi olaraq zəif gördülər və az qala məni öldüreceklerdi." Quran ayələrinin də bəyan etmiş olduğu üzrə Hz. Peyğəmbər (s. a. a) və Hz. Musanın xəlifəsi olan Hz. Harun tək başına olduğu və ümmətin özünü alçaltdığı bir sırada susaraq kıyam etməmişlər. Hz. Peyğəmbər (s. a. a) da Hz. Əli (a.s)ı Harunun bir bənzəri saymış və Harunun mövqesinə sahib olduğunu açıqca bəyan etmişdir. Hz. Əli (ə.s) özünü, reallaşmış bir hadisə qarşısında tək başına tapınca Harun kimi səbr və dözmüşdür. Necə ki əvvəlki gecələr ifadə etmiş olduğum böyük alimlərinizin də kitablarında iştirak edən rəvayətlər əsasınca, Hz. Əli (ə.s) zorla məscidə aparılıb beyət etməsi üçün üzərinə qılınc çəkildiyində, Peyğəmbər (s.a.a)ın qəbirinə getmiş və Harunun Musaya söylədiyi bu sözü təkrarlamışdır: "Ey Anam oğulu bu qövm məni ciddi olaraq zəif gördülər və az qala/haradasa məni öldüreceklerdi." Yəni ey Rəsulullah (s. a. a) gör bax bu ümmət məni tək buraxdı, zəif gördülər və məni öldürmək istəyirlər. Peyğəmbər (s. a. a) belə Məkkədə 13 il sükut etdi və sonunda da gecə vətənindən qaçmaq məcburiyyətində qaldı. O da əvvəlki Peyğəmbərlər kimi tərəfdarları və dostları olmadığı üçün səbr etmiş, sonra da qaçmışdır. Dözüm edilə bilməyən şeylərdən qaçmaq Peyğəmbərlərin sünnəsidir. Hətta Hz. Peyğəmbər (s. a. a) qüdrət zamanında belə qövmünün bütün bidətlərini ortadan qaldıra bilmədi. Şeyx: Hz. Peyğəmbər (s.a.a)ın bidətləri ortadan qaldıra bilmədiyinə necə inanıla bilər? Dəvətçi: Hamidi Cemin Beyn'es- Sahihaynda, imam Əhməd min Hənbəl isə Müsneddə, Peyğəmbər (s.a.a)ın Ümm'ül möminin Aişəyə belə buyurduğunu rəvayət etmişlər: "Əgər insanlar cahiliyyə zamanına yaxın olmasaydı və ürəkdən inkar edəcəklərindən qorxmasaydım, Kəbəni yıxıb Hz. İbrahim zamanında olduğu kimi çöldə qalan hissələrini də içinə al/götürər və evi yerə oturdardım. Şərq və qərb tərəfinə iki qapı açardım və təməlini Hz. İbrahimin bina etmiş olduğu təməl üzrə kurardım." Bəylər bir az insaflı olun, Peyğəmbər (s. a. a) kimi o böyük mövqeyə sahib İlahi bir insan belə səhabəsi arasında şirk və küfrün əsərlərini yox etmə nöqtəsində ehtiyatlı davranırsa (öz alimlərinizin yazmış olduğuna görə) və İbrahimin binasında edilən bidətləri dəyişdirib əsl şəklinə çevirə bilmirsə, inadçı və fanatik və həsəd aparan bir qövm qarşısında Hz. Əli (ə.s) kimi birinin ehtiyat etməsi normal bir şeydir. Çünki onlar fürsət gözləyir, dinə böyük bir zərbə vurmaq istəyirdilər. Necə ki Vasıti, İbni Meğazili və Hatibi Harezmi, öz Menakıplarında Peyğəmbər (s.a.a)ın Hz. Əliyə belə buyurduğunu rəvayət etməkdədirlər: "Ümmət sənə qarşı kinlidir, məndən sonra sənə hiylə edəcək, içlərində olanı aşkar edəcək; Allahı Təalanın sənə mükafat verməsi üçün səbr etməyini vəsiyyət edirəm ." Hz. Əlinin Peyğəmbər (s.a.a)ın Vəfatından Sonra Müxalifləriylə Döyüşməməsinin Səbəbi və Allah Üçün Susub Səbr etməsi Hz. Əli (ə.s) həyatında əsla özünü görməyən yeganə qəhrəman idi. O yalnız Allahı görürdü, bütün varlığı Allahda pisə çatmışdı. Özünü, yaxınlarını, imameti, xilafəti və riyasa idi, yalnız Allahı Təala üçün istəyirdi, düşmənləri qarşısında haqqını əldə etmək üçün kıyam etməməsi də Allahı Təala için idi. O, insanların ayrılığa düşüb cahiliyyəyə dönməsindən qorxurdu. Necə ki Hz. Fatimə (ə.s) haqqı qəsb edildikdən sonra ümidsizcə evinə dönüb Hz. Əliyə belə ifadə etdiyində: "Ana qarınındakı uşaq kimi evinə bağlanmısan, ittiham edilmiş bir şübhəli kimi evinə gizlənmisən, qırğıların qanadını qırdıqdan sonra indi zəif quşların qanadında aciz qalmısan, onlara gücün çatmır. Halbuki Əbubəkr zorla atamın övladlarına buraxdığı məişəti kəsir, mənə qarşı açıqca düşmənlik edir və mənimlə mübarizə ediyor." Hz. Əli (ə.s) bu çox uzun danışmağı diqqətlicə dinlədi və susunca da verdiyi qısa bir cavablandır onu razı saldı. Bu cümlədən belə buyurdu: "Ey Fatimə, mən din və haqqı alma barəsində mümkün olduğu qədər cəhd göstərdim. Sən bu dinin baqi qalmasını və atanın adının əbədi olaraq minarələrdən yüksəlməsini istəyir musun?" Fatimə (ə.s): "Bu mənim ən böyük arzumdur." dedi. Hz. Əli (ə.s): "O halda səbr etməyin lazımdır. Atan Xatəmul- Ənbiya mənə vəsiyyətlər etmişdir. Səbr etməm lazım olduğunu bilirəm. Yoxsa düşmənləri zəlil edəcək və haqqını onlardan alacaq gücə sahibim. Amma bil ki o zaman din ortadan qalxar; o halda Allah və din üçün səbr et. Çünki axirət sənin üçün qəsb edilən haqqından daha iyidir." Buna görə Hz. Əli (ə.s), fitnə fəsad çıxmasın deyə səbr edərək İslamı qorumağa çalışdı. Necə ki öz xütbə və bəyanlarında da buna dəfələrlə işarə etmişdir. Hz. Əlinin, Susub Kıyam Etməməsinin Səbəbi Haqqındakı Sözləri Etibarlı alimlərinizdən İbrahim min Məhəmməd Sakafi, İbni Ebi'l- Hədid, (Nehc'ul- Belağa Şərhində) və Əli min Məhəmməd Hemedani belə rəvayət etməkdələr: "Talha və Zübeyr beyətlərini pozub Basraya doğru gedincə, Hz. Əli (ə.s) xalqa məsciddə toplanmalarını əmr etdi. Məsciddə oxuduğu xütbəsində Allahı Təalaya həmdi səna etdikdən sonra belə buyurdular: "Allahı Təala Peyğəmbərini aramızdan aldıqdan sonra; "Biz Peyğəmbər (s.a.a)ın Əhli Beyti, yaxınları, varisi, itreti və dostlarıyıq; ONun rütbə və mövqesinə ən layiq olanlarıq; Onun haqqı və hakimiyyəti barəsində ixtilaf etmeyiz" dedik. Amma bir qrup münafiq əl-ələ verərək xilafəti bizdən aldılar, bir-birinə həvalə etdilər. Allaha and olsun bu işdən ötəri hamımızın gözləri və ürəkləri ağladı, sinəmiz kinlə doldu. Allaha and olsun ki, küfrə dönəcəklərindən və fitnəyə düşəcəklərindən qorxmasaydım, xilafəti dəyişdirərdim. Müsəlmanlar mənə beyət edənə qədər onlar xilafətlə məşğul oldular. Talha və Zübeyr o gün mənə ilk beyət edənlərdən idi. Onlar Müsəlmanlar arasında fitnə və vətəndaş müharibəsi çıxarmaq üçün Basraya doğru yola düştüler." Hakeza İbni Ebi'l- Hədid və böyük alimlərinizdən Kelbi, Hz. Əli (a.s)ın Basraya doğru hərəkət edərkən xalqa belə xitab etdiyini rəvayət etməkdələr: "Peyğəmbər (s. a. a) vəfat etdikdən sonra Qureyş əleyhimizə birləşərək, bütün insanlardan daha layiq olduğumuz o haqqı bizdən aldılar. Mən Müsəlmanların ayrılığa düşməsindən qorxaraq səbr etmənin daha yaxşı olduğunu gördüm. Çünki əgər səbr etməsəydim Müsəlmanlar arasında ixtilaf çıxar, qanlar tökülərdi. Çünki Müsəlmanlar daha yeni İslama girmişlerdi." O halda Hz. Əli (a.s)ın Əbu Bəkirin xilafətinə qarşı susması məmnuniyyətindən deyildi. Çünki Hz. Əli (ə.s) bir tərəfdən fitnə və qan tökülməsindən və bir tərəfdən də dinin ortadan qalxıb küfrün qələbəsi və irtidatlardan qorxurdu. Necə ki altı aylıq bir zaman ərzində susmuş, müzakirə etmiş, hər kəs ONun xilafətə qarşı olduğunu anlamış və alimlərinizin yazdığı üzrə dinin qorunması üçün beyət etmişdir. Onlara, xilafətdən məmnun olduğundan deyil, həqiqətdə İslama faydası olduğundan ötəri köməkdə olmışdır. Necə ki Malik Eşter vəsiləsiylə Misir xalqına yazdığı məktubda bunu ifadə etmiş, həm sükutunun və həm də beyətinin şəxsən din üçün olduğunu açıqca bəyan etmişdir. İbni Ebi'l- Hədid Nehc'ul- Belağa Şərhi c. 4, s. 164də bu məktubu bu şəkildə rəvayət etmişdir: "Allahı Təala, Məhəmmədi aləmlər üçün qorxuducu, Rəsulları üçün də şahid olaraq göndərdi. O köçdükdən sonra Müsəlmanlar, xilafət barəsində çəkişməyə başladılar. Allahı Təalaya and olsun, Peyğəmbər (s.a.a)dan sonra bu işi Əhli Beytindən götürəcəklərini, mənə mane olacaqlarını ağılıma belə gətirmədim. Baxdım, bir də nə görəyəm! İnsanlar filana beyət edir! İnsanların dindən döndüklərini, xalqı Məhəmmədin dinini ləğv etməyə çağırdıqlarını görənə qədər əlimi tutdum, səbr etdim. Lakin bu hadisələr olarkən, İslama kömək etməzsəm, onda bir çat açılmasından və ya yıxılmasından qorxdum. Çünki bu müsibət, mənim üçün az bir zaman sürəcək, sonra ilğım kimi itəcək, bulud kimi dağılıb gedəcək olan xilafətdən, sizə əmr olmaqdan daha böyük idi. Dərhal işə qoyuldum, batil yox olub gedənə, din tamamilə sabitliyə qovuşana qədər mübarizə ettim." Hakeza İbni Ebi'l- Hədid Nehc'ul- Belağa Şərhi, c. 2, s. 35də, İbrahim min Saat min Ayparası Sakafidən, o da öz xahişlindən, o da Əbdürrəhman min Cündebdən, o da atasından belə rəvayət edir: "Misir düşmənlər tərəfindən fəth edilib Məhəmməd min Əbi Bəkir şahidliyə çatdıqdan sonra Hz. Əli (ə.s) uzun bir xütbə irad etdi. (Misir əhlinə yazdığı məktubdakı cümlələri eynilə ifadə etmiş və Peyğəmbər (s.a.a)dan sonra Müsəlmanların vəziyyəti haqqındakı məmnunsuzluğunu dilə gətirmişdir.) O xütbənin zımnında belə buyurdu: "Adamın biri belə dedi: "Ey İbni Əbi Talib, sən bu xilafət işinə çox hırslısın!" Mən də cavab olaraq dedim ki: "Siz məndən daha ehtiraslı və o mövqedən daha uzaqsınız. Hansımız bu mövzuda daha ehtiraslıyıq? Allahı Təala və Rəsulunun bizlərə qərar etdiyi mirası və haqqı istəyən mənmi, yoxsa mənim haqqımı əlindən alan, mənlə haqqım arasında mane olan sizlər mi?" Bunun üzərinə o adam çaşıb cavab verməkdən aciz qaldı. Şübhəsiz Allahı Təala zalımlar qövmünü hidayətə eriştirmez." Bu sözlərdən və vaxt olmadığı üçün köçürə bilmədiyim digər bəyanlardan da aydın olduğu üzrə, Hz. Əli (a.s)ın susub kıyam etməməsinin və (alimlərinizin fikirinə görə) 6 aydan sonra beyət etməsinin əsl səbəbi, dinin yox olmasını və Müsəlmanlar arasında fitnə və ayrılığın çıxmasını önləmək idi. Bu ONun xilafətdən məmnun olduğu mənasında deyil. Çünki o gün Hz. Əli (ə.s) kıyam etmiş olsaydı, dəfələrlə özünü qıya bilmə təşviq edənlər ətrafında toplanar və beləcə bir vətəndaş müharibəsi başlar idi. Peyğəmbər (s. a. a) dünyadan yeni getdiyi, Müsəlmanlar cahiliyyə dövrünə yaxın olduğu və hələ iman da ürəklərinə yerləşmədiyi üçün xaricilər, Yəhudilər, Xristianlar, Müşriklər və hamısından da əhəmiyyətlisi münafiqlər bir bəhanə taparaq İslam dinin, izzət və əsaslarını təhlükəyə sala bilərdilər. Hz. Əli (ə.s), gerçəkləri bilən biri olduğundan və Peyğəmbər (s.a.a)ın xəbər verdiyi üzrə, dinin əsasının tamamıyla ortadan qalxmayacağını bildiyindən... dinin məsləhəti üçün səbr etməyi kıyam etməkdən daha uyğun hesab etdi. Çünki kıyam edəcək olsaydı, Müsəlmanlar arasında fitnə çıxacaq, düşmənlərə fürsət verəcək və din təhlükəyə məruz qalacaqdı. Hərçənd Peyğəmbər (s. a. a) dinin davamlılığını xəbər vermişdi. Amma Müsəlmanlar zəlil bir vəziyyətə düşəcək və bir müddət İslam dini geriləyəcəkdi. Amma öz haqqının isbatı üçün 6 ay səbr etdi. Bir çox yığıncaqlarda münazara və müzakirələrlə haqqı aşkar etdi. Əvvəlki gecələr söylədiyim kimi beyət etmədi. Amma kıyam da etmədi. Müzakirələrdə haqqı isbat etməyə çalışdı. Necə ki Şıkşıkıye xütbəsində bu mənaya işarə edərək belə buyurmuşdur: "Allahı Təalaya and olsun ki, Əbi Kuhafe oğulu, yerimin xilafətə nisbət dəyirman daşının mili kimi olduğunu bildiyi halda xilafəti bir köynək kimi geyindi. Halbuki sel (elm və hikmət) məndən axar və heç bir quş (elm və məlumat fəzasında) mənim uçduğum yerlərə uça bilməzdi. Mən belə olmama baxmayaraq xilafətlə axtarış bir pərdə çəkdim, onu kreslomdan silkələyib atdım. Başladım düşünməyə; kəsilmiş əl ilə (yarı assistent olmadan) hücumamı keçim, yoxsa qapqaranlıq korluğa (xalqın sapmasına) səbirmi edim? Elə bir qaranlıq korluq ki bu böyüyü hamısıyla köhnəldər, kiçiyi tamamilə qocaldıyar, mömin kimsə də Rəbbinə çatana qədər bu qaranlıq korluqda zəhmətdən zəhmətə düşər. Gördüm ki səbr etmək daha lazımlı; gözümdə tikan, boğazımda sümük olarcasına səbr etdim. Mirasımın yağmalandığını görürdüm. Nəhayət birincisi (Əbu Bəkir) yolunu tamamlayıb xilafəti özündən sonrakının ( Ömər İbni Hattabın) qucağına attı..." Bu xütbə başdan sona qədər Hz. Əli (a.s)ın iç dünyasındakı dərdləri əks etdirməkdədir. Şıkşıkıyye Xütbəsinə İstiqamətli Tənqid və Cavabı Şeyx: Əvvəla; bu xütbədə onun iç dərdlərini göstərən bir dəlil yoxdur. Ayrıca bu xütbə Hz. Əliyə aid deyil. Seyid Rezinin öz ifadələri olub Hz. Əlinin xütbələrinə əlavə olunmuşdur. Hz. Əli (k. v) xəlifələrin xilafətindən şikayətçi deyildi. Onlardan tamamilə məmnun idi, onların etdiyinə də razı idi! Dəvətçi: Bu bəyanınız həddindən artıq fanatikliyinizi göstərməkdədir. Çünki Hz. Əli (a.s)ın xilafət mövzusundakı şikayətlərini əvvəldən ifadə etdim. Hz. Əli (a.s)ın ürək ağrısı, bu xütbəylə məhdud deyil ki qüsur tapasınız. Bu xütbəni Seyid Reziyə isnad etməniz isə inadınızı, etidaldan çıxdığınızı və fanatik sələflərinizə təqlid etdiyinizi ortaya qoyur. Diqqətlicə oxumursunuz, diqqətlicə oxuyacaq olsanız bu xütbənin Hz. Əliyə aid olduğunu anlarsınız. Böyük alimlərinizdən İzzuddin Abdulhamid min Ebi'l- Hədid, Şeyx Məhəmməd Abduh, Şeyx Məhəmməd Hızri, (Muhazaratı Tarih'il İslamiyye s. 127də) bu xütbənin Hz. Əli (a.s)a aid olduğunu etiraf edərək onu şərh etmişlər. Son zamanda bəzi fanatiklər, inad üzrə şek və şübhə çıxarmağa çalışmışlar. Sünni və Şiə 40dan çox Nehc'ul- Belağanı şərh edən alimlərdən heç birisi, belə bir şey söyləməmişlər. Seyid Rezinin Vəziyyətinə İşarə Ayrıca, böyük təqva sahibi Seyid Rezi belə bir şeyi Hz. Əli (a.s)a isnad etməkdən münəzzəhdir. Nehc'ul- Belağanın xütbələrini diqqətlicə oxuyanlar ondakı fesahat, bəlağət, sözük cazibədarlığı məna ucalığı, elmi və fəlsəfi xəzinələri anlamışdır. Yalnız Seyid Rezi deyil, heç kim qeyb aləminə bağlanmadan beləsinə keçəlimlər sərgiləyə bilməz. Necə ki böyük alimlərinizdən İbni Ebi'l- Hədid və Şeyx Məhəmməd Abduh bu xütbədəki elfaz cazibədarlığı, məna gözəlliyi və üslub səbəbiylə bu xütbənin qəti Hz. Əliyə aid olduğunu etiraf etmiş və bu xütbədə istifadə edilən sözlərin, Allahın kəlamının altında, amma insanların kəlamının üstündə olduğunu vurğulamışlar. Ayrıca Seyid Rezinin nəsr və ya şeirləri, Şiə və Sünni qaynaqlarda detallı tərəfindən iştirak etmişdir. Bunları müqayisə edincə aralarında böyük bir fərqin olduğu görünməkdədir. Harada torpağın təmiz aləmlə yoldaşlığı. Harada zərrənin günəşlə birliyi? Necə ki İbni Ebi'l- Hədid, Musaddık min Şebibdən, o da İbni Haşşabdan belə rəvayət etməkdədir: "Yalnız Seyid Rezi deyil, heç kim bu üslub və gözəl tərzlə elə sözləri ifadə edə bilməz. Rezinin sözləri, bu xütbələrin sözlərindən çox uzaq və fərqlidir. Müqayisə belə edilemez." Şıkşıkıyye Xütbəsi, Seyid Rezinin Doğumundan Əvvəl Kitablarda Yazılı idi Elmi qaidələr və ağılı ölçülərdən də kənar, Şiə və Sünni tarixçilər və hədisçilərin çoxu, Seyid Rezi və mərhum atası Əbu Əhməd Nakıb'ut- Talibiyyin daha doğulmadan əvvəl bu xütbəni rəvayət etmişlər. Necə ki İbni Ebi'l- Hədid Nehc'ul- Belağa Şərhində belə deyir: "Bu xütbəni Mutəzilə imamı olan yəni daha Seyid Rezi doğulmadan, Abbasi Xəlifəsi Müqtədir Billah zamanında yaşayan ustadım Əbul- Noyabr Belhinin kitablarında çox gördüm. Hakeza Əbul- Noyabr Belhinin şagirdi olan və Seyid Rezinin doğumundan əvvəl vəfat edən məşhur mütekellim Əbu Cəfər min Qübbənin Kitab'ul- İnsafında da gördüm." Hakeza İbni Haşşab deyə bilinən Şeyx Əbi Abdillah min Əhməddən belə rəvayət etməkdədir: "Bu xütbəni Seyid Rezidən iki əsr əvvəl yazılmış kitablarda da gördüm. Hətta bəzi ədəbiyyatçılar bu xütbəni, daha Seyid Rezinin atası doğulmadığı bir tarixdə qələmə almışlardır." Kemaluddin Meysem min Əli min Meysem Behrani Nehc'ul- Belağa Şərhində belə deyir: "Bu xütbəni iki yerdə gördüm, birincisi Seyid Rezinin doğumundan 60 il əvvəl, Vəzir min Firatın xəttiylə yazılmışdı. İkincisi Seyid Rezinin doğumundan əvvəl vəfat edən Əbul- Noyabr Ka'bi'nin şagirdi Əbu Cəfər min Qübbənin Kitab'ul- İnsafında gördüm." O halda bu dəlillər işığında, bu xütbəni rədd edən bəzi müasir alimlərinin nə qədər fanatik və inadçı olduqları ortaya çıxmaqdadır. Ayrıca bu xütbəylə əlaqədar görüşlərin, əvvəlki gecələrdə rəvayət etdiyim, öz mötəbər kitablarınızda da iştirak edən Hz. Əli (a.s)ın ürək ağrısını ifadə edən digər xütbə və sözləri olmadığı təqdirdə diqqət çəkə bilərdi. Halbuki İbni Ebi'l- Hədid Nehc'ul- Belağa Şərhi c. 2, s. 561də Hz. Əli (a.s)ın xütbəsini detallı olaraq belə rəvayət etməkdədir: "Rəsulullah (s. a. a), başı sinəmdə olduğu halda vəfat etdi. Ağızının qanı əlimə axmışdı da onu üzümə sürmüşdüm. Mələklər, ONU yuyarkən mənə kömək edirdi. Evin altı üstü fəryad edirdi. Bir qrup mələk enir, bir qrup da göyə çıxırdı. ONU yatacağı yerə qoyana qədər, mələklərin salam və dua səsləri, fəryad və fəğanları qulağımda zingildəyirdi. Ölüykən də diriykən də ONA məndən daha yaxın, bu işə məndən daha layiq kim var! Başınızı işlədin, düşməninizlə döyüşmə niyyətinizdə sadiq olun. Özündən başqa ilah olmayan Allahı Təalaya and olsun ki, mən dümdüz haqq yoldayam; onlar, ayaqları sürüşdürən batil yoldalar." Bütün bunlara baxmayaraq Hz. Əlinin, müxaliflərini haqq qəbul etdiyini, onlara incinmədiyini və razı olduğunumu bəyan edirsiniz? Qiymətli Şeyx, haqq və açıq-aşkar gerçəklər bu cür sözlərlə örtülə bilməz. Lütfən Tövbə surəsi 32. ayəsi diqqətlicə oxuyun. Allah Təala buyurur ki: "Allahın nurunu ağızlarıyla söndürmək istəyirlər. Halbuki kafirlər istəyəsə də Allah öz nurunu tamamlamaqdan vazgeçmez." Bu təqdirdə, haqqın yox olmayacağını siz də təsdiq edəcəksiniz. Allahın yandırdığı bir məşəli, Cahil üfürsə saqqalı yanar. Şeyx: Vaxt çox gec oldu, siz də yoruldunuz, yorğunluqla danışdığınız məlumdur. İclası burada sona çatdıraq, digər şərhləriniz Allahın icazəsiylə sabah axşama qalsın. [25] - Nəcm/3-4. | |
| Views: 961 | Downloads: 0 | Rating: 0.0/0 | |
| Total comments: 0 | |
