| Main » Files » Əxlaq » Gözəl əxlaq dinin yarısıdır |
İnsan varlığının 4 tərkibi
| 2013-11-19, 10:52 PM | |
 İnsan varlığının 4 tərkibiİnsan - Quranın buyurduğu kimi, İlahi əmanətdir. O, Allahın gözəl adlarını bilir, hidayət oluna bilir və kəramətə malikdir. "Və bütün adları Adəmə öyrətdi (dünyanın bütün varlıqlarının nəsli kəsilənədək adlarını bir dildə və ya bəşəriyyətin gələcəkdə olacaq bütün dillərində və yaxud bütün ad sahiblərinin həqiqətlərini, xüsusiyyətlərini və nişanələrini ona öyrətdi). Sonra onları (bu mənaları) mələklərə göstərərək buyurdu: «Əgər doğruçusunuzsa, bunların adlarını (və ya həqiqət və sirlərini) Mənə xəbər verin»”. ("Bəqərə” 31). "Dedik: «Hamılıqla oradan (o uca məqamdan) yerə enin. Beləliklə, əgər Mənim tərəfimdən sizə (peyğəmbərlər və səma kitabları vasitəsilə) bir hidayət gəlsə, Mənim hidayətimə tabe olanlara heç bir qorxu yoxdur və onlar qəmgin olmayacaqlar»”. ("Bəqərə” 38). "Həqiqətən Biz Adəm övladlarına (maddi və mənəvi nemətlərdə atanın varisi olmaqla) kəramət və şərafət bəxş etdik”. ("İsra” 70). "Biz əmanəti (iman və təqvadan hasil olan uca, mənəvi və insani kamallara yetişməyi) göylərə, yerə və dağlara təklif etdik (onların bunu götürmək qabiliyyətlərini ölçdük), onlar onu (öz öhdələrinə) götürməkdən boyun qaçırtdılar və qorxdular (onlarda belə bir şeylə vəsflənmək səlahiyyəti olmadı və hallarının dili ilə qorxu izhar etdilər) və insan onu boynuna götürdü (onda zati bir səlahiyyət var idi, beləliklə təbiəti cəhətdən də onu qəbul etdi və buna görə də səmavi dini peyğəmbərlərin vasitəsilə onun öhdəsinə qoyduq) və həqiqətən, o (təbiətən özünə) zülm edən və (yüklənməsinin aqibətlərindən) cahil idi”. ("Əhzab” 72). İnsan - varlıq aləminin ən ali yaradılanıdır. O, bütün yaradılmışlardan şərəfli olmaq qabiliyyətinə malikdir. Varlığı dörd mürəkkəb tərkibdən ibarətdir. 1. Cisim. 2. Nəfs. 3. Əql. 4. Qəlb. (Erfan) İnsan cismi: Əməli fəaliyyətlərin mərkəzidir. İnsan gərək İlahi qanunları tanısın və Allahın halal və haramını bilsin. Cismin bütün hərəkət və fəaliyyətlərini Allaha uyğun etsin. Quranın buyurduğu kimi, saleh əməl görsün. İnsan nəfsi: Quranın buyurduğu kimi, nəfs - əxlaq fəaliyyətlərinin və mənəvi həqiqətlərin mərkəzidir. İnsan gərək gözəl əxlaq və pak sifətlərlə tanış olsun. Nəfsini tərbiyə etsin və gözəl əxlaqi sifətlərə malik olmağa çalışsın. "Nəfsini (etiqad və əxlaq kamallarında) təkamülə çatdıran və (fikir və nəfs pisliklərindən) onu təmizləyən kəs - şübhəsiz, nicat tapmışdır!”. ("Şəms” 9). İnsan ağlı: İdrak mərkəzi və elmi fəaliyyətlər meydanıdır. İslam dini elm öyrənməyi çox tövsiyə edir. İnsan ağlına nəzarət etməlidir ki, şeytanın meydanına çevrilməsin. Ağıl əgər İlahi maarifi dərk edə bilərsə, əldə edəcəyi ən mühüm şey behişt olacaqdır. İnsan qəlbi: Bu həssas üzv məhəbbət, eşq, sevgi, riqqət, iman, yəqin və bunun kimi həqiqətlər mərkəzidir. Əlbəttə ki, hər an insan qəlbi ayıq olmalıdır. İnsan da dünya və axirət xeyrinin mənbəyi olan bu həqiqətlərə əməl etməlidir. Əgər insan bu mühüm üzvdən qafil olarsa, ayılan zaman qəlbində riya, nifaq, şirk, təkəbbür və s. görər. Bu zaman ancaq Allah nuru üçün ayrılan bu üzvü belə, çirkinliklərdən təmizləmək çətin olar. İnsan bu zaman peşman olar. Ancaq artıq iş-işdən keçmişdir. Onun üçün əbədi ziyandan başqa bir şey qalmaz. Qurani-Kərim, qəlbi bir çox fəaliyyətlərin meydanı hesab edir. İnsandan istəyir ki, qəlbini Allah üçün daima təmiz və pak tutsun. Quranın bir çox ayələrində Qiyamət günü hesablaşmaların bir hissəsinin qəlbə aid olacağına işarə edilir: "Allah sizi bihudə və boş yerə içdiyiniz andlara görə cəzalandırmayacaqdır. Lakin qəlblərinizin kəsb etdiyinə (həqiqi and içmək niyyətində olduğunuz şeyə) görə cəzalandıracaqdır. Allah çox bağışlayan və həlimdir”. ("Bəqərə” 225). "(Lazım olan zaman) şəhadəti gizlətməyin. Kim onu gizlətsə, onun qəlbi günahkardır”. ("Bəqərə” 283). "Çünki qulaq, göz və ürək - hər biri sorğu-suala tutulacaqdır”. ("İsra” 36). Qəlbin əldə etdiyi pisliklərə insan özü şərait yaradır. Qəlb üçün bir xəstəlikdir. Bu xəstəliyin xətəri bəzən həlakətə bərabər olur. Dünya və axirət bədbəxtliyinə səbəb olur. "Onların qəlblərində xəstəlik (küfr, şəkk və nifaq xəstəliyi) vardır, Allah da xəstəliklərini artırmış və artırmaqdadır və danışdıqları yalanın müqabilində onlar üçün ağrılı bir əzab vardır”. ("Bəqərə” 10). Qəlbi ilk növbədə təhlükəli xəstəliklərdən qorumaq lazımdır. Əgər xəstədirsə, onu tez bir zamanda müalicə etmək lazımdır. Bizim hamımızın vəzifəsi budur. Qəlbimizi xəstəliklərdən müalicə etməyin yolu da Allahın ipindən yapışmaq və Ondan yardım diləməkdir. Bəlkə bu zaman Allahın lütfü və tofiqi ilə qəlbimiz bu cür çirkinliklərdən təmizlənmiş və yalnız Allah nuru üçün açıq olmuş olar. /Deyerler.org/ | |
| Views: 896 | Downloads: 0 | Rating: 0.0/0 | |
| Total comments: 0 | |
