| Main » Files » Şəxsiyyətlər » Dini |
Imam Buxari
| 2012-11-09, 10:20 AM | |
 Imam Buxari Adi: Ebu Abdullah Mehemmed Leqeb: Buxari Atasi: Ismail Tevelludu: Hicri teqvimle 194-cu il, 13 Shevval (Miladi teqvimle 810-cu il) Vefati; Hicri teqvimle 256-ci il, (Miladi teqvimle 872-ci il) Azyashli alim Ushaqyashlarinda atasini itiren Buxari anasinin terbiyesi ile boyuyur ve tez bir zamanda Qurani ezberlemeye ve ereb dilini mukemmel oyrenmeye muveffeq olur. Atasindan qalan servet ona, kimseye mohtac olmadan, elm oyrenmeye imkan verir. 16 yashinda iken anasi ve qardashi Ehmedle Hecc ziyaretine gedir. Anasi ve qardashi ziyaretden qayidarken o, elm oyrenmek meqsedile Mekkede qalir. Mekkenin taninmish alimlerinden ders aldiqdan sonra :Kitabi Kadyas-Sehabe vet-Tabiin" ve "Et-Tarixul-Kebir" kitablarini yazir. Elm ve tehsilini artirmaq meqsedile Sham, Misir, Besre ve Bagdada seferler edir. Sonra Hicaza gelir ve burada sekkiz il qalir.Hicazda hem hedisleri oyrenir, hem de sher ve edebiyyata maraq gosterir. Buxari elm oyrenmekle yanashi, idmanin doyush novlerine de boyuk heves gosterir, at minir ve ox atirdi. Sonun evveli Onun paxilligini ceken hemyashidlari Quranla bagli bezi shubheli fikirler hallandirir ve bunlari Bixari ile elaqelendirmeye bashlayirlar. Tezyiqlere dozmeyen Buxari mecburiyyet qarshisinda vetene qayidir. Lakin burada Buxara emirliyi ile bir sira problemler yashayir. Cox kecmeyen Buxara emriliyinin numayendesi Ehmed ibn Xalid terefinden sheheriden cixarilir. Bundan sonra o, Semerqendin Hertenk kendindeki qohumlarinin yaninda siginacaq tapir. Buxaradan ferqli olaraq, burada ona qiymet veren tapilir. Ehali onun elminden behrelenmek meqsedile Semerqende gelmesini xahish edir. Semerqnde gelmeye hazirlasharken xestelenir ve hicri teqvimle 256-ci ilin Ramazan bayrami gecesi vefat edir. Cenaze namazi bayram gunu qilindiqdan sonra Hertenk kendinde defn olunur. Guclu hafize sahibi Imam Buxari derin zeka ve ezberleme qabiliyyetine malik idi. Her hansi bir sheyi yadda saxlamasi ucun onu bir defe oxumasi ve ya bir defe dinlemesi kifayet edirdi. Buxari tez bir zamanda coxlu hedis ezberlemesile shohret qazanir. "Kutubi-sitte" (Alti moteber hedis) muelliflerinden olan Nesai onunla tanishliqdan sonra bu sozleri deyir:" O, inanilmaz derecede zekali bir muheddisdir (hedis alimidir), Islam tarixinde ilk sehih (dogru, etibarli) kitab yazanda odur". Elmine emel eden alim Buxari elmine emel eden alim idi. Islami qaydalara riayet etmeye diqqet yetirer, halal ve haram meselelere cox ehemiyyet vererdi.Hedis elmine xidmet, bu yolla Allahin ve Hezret Muhemmedin (s.e.s) raziliq ve shefaetini qazanmaq esas fikiri idi.Atasnindan qalan mirasi bu yolda xerclemish, sexavet ve comerdliyi ile shohret qazanmishdi.Buxari Qurani cox oxuyur, cox musteheb namazlari qilirdi.Deyilenlere gore, her uc gunden bir Qurani xetm ederdi.Gecenin bir hissesini yatar, qalan hissesini sham ishiginda hedis yazar, ya da yazdiqlari uzerinde ishleyib gotur-qoy ederdi.Subh namazlarindan evvel gece namazlarini qilar,sonra Quranin ucdebirini oxuyardi.Buxarinin ozunun dediyine gore,min muellimden ders almishdi.Imam Buxari bir nece kitabin muellifidir ki,onlarin en meshuru 7275 hedisden ibaret olan"Sehih Buxari" hedis toplusudur.Burada mena ve mezmun etbarile tekrar hedisleri cixdiqda hedislerin sayi 4000-dir.Bu hedisler Buxariye gore, etibarli hedislerdir. Bezi shubheli meqamlar Buxari zemanesinin en boyuk alimlerinden olsa da, namelum shubheler uzerinde yazdigi hedis kitablarinda ve verdiyi fetvalarda bir sira ciddi sehvlere yol verir. Son dovrlerde aparilan tedqiqatlar bir sira maraqli faktlarin uze cixmasina sebeb olub. Hedisler Imam Buxari ister hedis neql etdiyi shexslerin kimliyinde, isterse de hedislerin metinlerinde bir sira shubheli meqamlar necere carpir. Meselen: Imam Buxari 10-cu Imam, Imam Hadiyle (e) eyni dovrde yashamasina baxmayaraq, ondan hedis neql etmir, evezinde Ebu Hureyreden, mesum Imamlarla aciq-ashkar dusmencilik eden "nasibi" lerden, Islami qebul ederek saxta hedisler neql eden Kebul ehbar, Vehb ibn Munebbeden ve bu kimi shubheli sexslerden hedis neql edir. Gelin onlardan bir necesine nezer salaq: Ebu Hureyre deyir: Sehabe Peygemberden (s.e.s) sorushur: " Qiyamet gunu Allahi goreceyikmi?" Buyurur: "Aciq semada 14 gunluk Ayi nece gorursunuzse, qiyamet gunu Allahi ele goreceksiniz". Bir halda ki, Qurani Kerimde Allahin gozle gorunmediyine ishare olunaraq buyrulur: " (Gozler Onu (gorub) derk etmez. O ise gozleri gorub derk eder...)". ("Enam" suresi,103-cu aye). Ebu Hureyre deyir: " Qiyamet gunu Cehenneme deyerler: Doldunmu?". Cehennem deyer: Yene de varmi?" Bundan sonra Allah ayagini Cehenneme salar ve deyr:" cehennem besdir, besdir!" Bir halda ki, Qurani-Kerimde Allahin benzeri olmadigina ishare olunaraq buyrulur: "( Ona benzer hec bir shey yoxdur)". (Shura" suresi, 11-ci aye). Ebu Hureyre deyir: Gecnin ucdebirinde Allah yere enerek buyurar:" Kimdir Meni cagiran ki, cagrishina cavab verim..." Bir halda ki, Qurani-Kerimde Allahin mekani olmadigina ishare olunaraq buyrulur: (Sherq de, Qerb de Allahindir. Hansi terefe yonelseniz (uz tutsaniz), Allah oradadir). ("Beqere" suresi, 115-ci aye). | |
| Views: 2721 | Downloads: 0 | Rating: 2.8/4 | |
| Total comments: 0 | |
