Cümə günü, 2024-03-29, 10:45 AM
Allahın Peyğəmbəri (s): «Zirəklərin ən zirəyi günahlardan çəkinmək, axmaqların ən axmağı isə günah işlər görməkdir»
Main » Files » Əqidə » Məad

Qurani Kərimdə Qiyamət Günündəki Əzab Təbirləri
2012-11-10, 6:20 AM

Qurani Kərimdə Qiyamət Günündəki Əzab Təbirləri



Quranı kərimin hədəfi tarixi, hekayələri, roman və … öyrətmək deyil. Amma öz hədəfinə çatması üçün bunlardan istifadə edir. Quranı kərim hidayət və təhsil kitabıdır. Bu məzmunda nəsihət, vaiz, inzarı, tebşiri və… ehtiva etməkdədir. Bu səbəblədir ki tarixi hadisələri, hekayələri nəql edərkən quranı kərim hadisələrin detallı və detallarına girmədiyini müşahidə edirik. Dastan və hekayələri nəql edərkən onlardakı əxlaqi və təlimatçı olan qisimləri fərqli və uyğun yerlərdə istifadə edir. Çünki ilahi kitabın hədəfi və üsulu hekayələri izah edərkən bu əsasa söykənəndir ki müşahidə etdiyi hədəfi ifa etməkdə təsirli olan əhəmiyyətli və məşhur nöqtələriylə kifayətlənir. Bu səbəbdən hadisəsi başdan sona qədər ələ alaraq detalına və detalına toxunmur. [1]

Nümunə olaraq Hz. Delfinin hekayəsi Ənbiya surəsinin 87. Ayəsində həm Saffat surəsinin 139 və 148. Ayələrində zikr edilmişdir. Bu nöqsanlıq və zəiflik sayılmamaqla qalmır əksinə diqqətin, hikmətin və məqsədli olduğunu göstərməkdədir. Öz kitabının fərqli yerlərində şeir məcmuəsindən faydalanmış və şeirin hər beytini əlaqədar mövzuyla əlaqəli zikr edən seçmə bir elm adamı kimi. Bu önsüzə diqqətlə problemin cavabına keçəcəyik.

Saike, "recfe"‌, "tağiye"‌, "seyhe"‌ və "yevmuz-zille"‌ kimi terminlər zahiri olaraq fərqlidirlər. Amma ayə və təfsirlərdə əzab məzmununda zikr edilən anlayışların mənalarında bir az diqqət yetirilər və düşünsə aralarında heç bir ziddiyyətin olmadığı aydın olar. Məsələn Ə'raf surəsinin 78. Ayəsində Samut qövmü haqqında "recfe"‌[2] (sarsıntı ) bəyan edilmişdir. Amma Fusilet surəsinin 13 və 17. Və Zariyat surəsinin 44. Ayəsində "saike"‌ (yox edici əzab, buludlara çarpma nəticəsində alovlanan və hər nəyə çarpsa alovlandıran atəşdən bir parça, qorxunc və ölümcül bir səs)[3] şəklində təbir edilmişdir. Digər tərəfdən "Hakke"‌ surəsinin 5. Ayəsində onların əzabı, "tağiye"‌ (o "saike"‌[4] və ya  tabe həddini açan bir şey) gəlmişdir. Hud surəsinin 67. Ayəsində də "seyhe"‌ (əzab mənasında)[5] zikr edilmişdir.

Meyden xalqı üçün də hud surəsinin 94. Ayəsində seyhe əzabı və Ə'raf surəsinin 91. Ayəsində "recfe"‌ açıqlanmışdır. Şuəra surəsinin 189. Ayəsində "əzabı yevme zille"‌ (saike məzmunlu buluddan kölgə) gəlmişdir.

"Əzabı yevme zille"‌ məzmununda təfsirlərdə belə gəlmişdir: yeddi gün bölgələrini çox şiddətli, yandırıcı istilik qabdıqdan və bu müddət içində heç bir külək esintisi əsmədikdən sonra birdən bölgələrindəki göydə bir bulud parçası göründü və bir külək esintisi əsməyə başladı. Bu bulud parçasını görər görməz evlərindən dərhal çölə çıxıb o bulud parçasının olduğu yerə yönələrkən ölümcül bir saike qorxunc bir səslə o buluddan yüksəldi və ardından da böyük atəş ondan üzərlərinə yağdı və nəhayət olaraq yeri sarsıntıya boğdu və hamısını həlak etdi. [6]
"Tağiye"‌ daha əvvəl deyildiyi kimi bir tərəfdən "saike"‌nin özünə deyilməkdədir. Bir başqa tərəfdən həddini açan varlığa da deyilmişdir. Bu vəziyyətdə "saike"‌ ilə eyni olmasının yanı qucaqlaya sallantıyla da uyğun gəlməkdədir. "seyhe"‌ də daha əvvəl işarə edildiyi kimi əzab mənasındadır. Əzabda saikede bəyan edilmişdi. Bunların yanında yelləndi (zəlzələ) və tağiye sözlərinin hər birisi təbii və şiddətli əzabın real nümunəsidir]

İzah edilənlərə diqqətlə və istifadə edilən terminlər üçün zikr edilən mənalarda diqqət yetirilsə hər birisi fərqli yerlərdə "Samud"‌ qövmü və "meyde"‌ xalqı üçün əzab məqsədli zikr edilmiş olduğu aydın olar. Aralarında var olan əlaqəyə təvəccöhlə aralarında heç bir şəkildə ziddiyyət yoxdur. Əksinə bu anlayışlar bir başqasının mənalarını daşıyır və bir başqasının ehtiyaclarıdır.

Təbirlərin saylı olması isə quranın ədəbi, fesahat və bəlağət iktizasınca və insanların nəfslərində daha çox təsirli olmaq üçündür.

Şahidlik edən şahidliyi haqqında da bunu söyləməliyik: Əgər bir şahid şahidlik mərhələsinin birində bir şey söyləyər, bir sonrakı mərhələdə əvvəlki söylədiklərinin zidd idinə bir şey söyləsə və ya başqa bir şahid onun tərsinə bir şey söyləsə onun daha əvvəl söylədiyi bütün şeylər etibardan düşər. Amma əgər hər bir mərhələdə hadisənin bir qisimini açıqlayar və aralarında ziddiyyət söz mövzusu olmazsa izah etdiklərinin bütününü yan-yana qoyaraq onlardan faydalana bilinər. Bunun yanında bu iki mövzunu bir-biriylə müqayisə edilməsi "müqayisəsi tərcümə farıktır"‌ yəni aralarında bənzərlik olmayan və bir-birindən fərqli olan iki şeydir ki burada müqayisə reallaşmaz. Məhkəmədə şahidliyin qəbulu üçün lazımlı olan şərtlər əsas etibarıyla öyrətmək və insanı tərbiyə və yetkinləşdirmək üçün gələn quranı kərim kimi bir kitab ilə heç bir əlaqəsi yoxdur. 


 [1] TABATABAİ Məhəmməd Hüseyn, "əl- mizan fi tefsiri'l - kruan"‌, tərcümə: Seyit Məhəmməd Mis YƏHUDİ HEMEDANİ, nəşr , 5, Qum: dəftəri intişaratı İslami ictimaiyyəti müdderisin hevzeyi qum, 1374, hicri şemsi, c. 13, s. 403.

[2] İbni Manzur, "lisanü'l - arap"‌, nəşr , 1, Beyrut: əhyas(n)ı turasil - Ərəbi, 1408, hicri şemsi, c. 5, s. 153.

[3] İbni Menzur, Məhəmməd b. Mukrem, "lisanu'l - arap"‌, nəşr , 3, Beyrut: naşır darı sadır, 1414, hicri qəməri, c. 7, s. 348.

[4] "lisanu'l - arap"‌, c 8, s. 170.

[5] "lisanu'l - arap"‌, c. 7, s. 440.

[6] MEKARIMİ ŞİRAZİ, Döyənək, "Təfsiri Numüne"‌, nəşr , 13, Tahran: darul - qutu bil - islamiyə, 1374, c. 15, s. 339 - 240.

[7] "Təfsiri Numüne"‌, c. 20, s. 343 - 344.

tebyan


Category: Məad | Added by: Ənfal
Views: 734 | Downloads: 0 | Rating: 0.0/0
Total comments: 0
Yalnız qeydiyyatdan keçmiş istifadəçilər şərhləri əlavə edə bilər.
[ Registration | Login ]