| Main » Files » Qadın » Uşaq |
Qardaş Qısqanclığı Səbəblər və İfadə edilər
| 2013-09-20, 7:27 AM | |
Qardaş Qısqanclığı Səbəbləri  "Bu uşaqda haradan çıxdı? Artıq anam atam məni köhnəsi kimi sevməyəcəkmi? Mən qardaş istəməmişdim ki… Başmağım damamı atılacaq indi? Mən yenə köhnəsi kimi anam və atamla tək olmaq istiyirəm…" Yeni qardaşı olmuş və ya olacaq olan bir çox uşağın iç səsi belədir … Bəzisi heç çaxdırmaz, bəzisi hər halıyla müəyyən edər qardaşını qısqandığını amma bu bir gerçək ki hər uşaq az ya da çox qısqanar qardaşını. "Yaxşı bu mövzuda sizlər nə etməlisiniz, nələr uşağın qısqanclığını qızışdırar, nələr bu qısqanclıq mərhələsinin keçməsinə kömək eder?" suallarının cavabını bu yazıda tapacaqsınız. TƏRİF: Qısqanclıq, sevilən birinin başqası ilə paylaşılmasına dözə bilməməkdir. Həyatın hər dövründə görülə bilər ancaq uşaqlıqda bir az daha sıx yaşana bilər. Bu duyğuyla ilk tanış olma iki yaş ətrafındadır. Təbii, universal və insanı olduqca bədbəxt edən bir duyğudur. Əhəmiyyətli olan nə ölçüdə yaşandığıdır. Uşaq, hər kəsin özündən daha yaxşı olduğunu və özünün hər kəsdən daha az sevildiyini düşünməyə başlar. Xüsusilə kiçik uşaqlarda yeni doğan qardaşı qısqanma bəzən həyatı təsir edəcək və davranış pozuqluğuna səbəb olacaq dərəcədə sıx yaşana bilən bir duyğu ola bilməkdə və kömək tələb edən bir hal ala bilməkdədir. SƏBƏBLƏR: * Təbii bir duyğu olan qısqanclıq sevilən adamın bir başqasıyla paylaşılamamasından və təməldə etibarsızlıqdan qaynaqlanar. O ana qədər özünə yönəldilən maraq və diqqətin qardaşına yönəldilməsindən doğan narahatlıq ən fundamental səbəbdir. Qardaşın doğulmasıyla birlikdə ona ayrılan zamanın azalması uşaqda, körpəyə qarşı kimi görünən amma əslində ana ataya qarşı olan hirslilik, inciklik kimi duyğuların inkişafına səbəb ola bilər. Uşaq özünü tərk edilmiş, etibarsız və dəstəksiz hiss etməyə başlar. * Qardaşlar arası qısqanclığın dərəcəsi, yeni bir uşağın doğumuyla ana atanın tutumunda olan dəyişikliklərə, böyük uşaqla valideynlər arasında yerləşmiş olan əlaqəyə və uşağın körpəyə mənfi bir təzyiq göstərməsinə göz yumma xoşgörüşünə bağlıdır. * Qısqanclıq dərəcəsində rol oynayan bir başqa faktor da qardaşlar arasındakı yaş fərqidir. Yaş fərqi az olan qardaşlarda qısqanclığın görülmə sıxlığı, yaş fərqi çox olanlara nisbətlə bir az daha yüksəkdir. * Ətrafdakı digər kəslər və qohumlar da bəzi mənfi düşüncələrin doğulmasına səbəb ola bilərlər. Uşaqları bir-biriylə müqayisə etmək, yeni doğan körpəyə hədiyyələr almaq, təriflər yağdırmaq, həmişə onunla maraqlanmaq mənfi təsirləri olan yanaşmalardır. Uşaqların bir-birləriylə rəqabətə girmələrini, hirslilik duymalarını təmin edə bilər. * Cinsiyyətə görə də bəzi fərqliliklər yaşana bilər; xüsusilə ailələrin cinsiyyətə bağlı seçimi varsa və bunu əks etdirirlərsə, cinsiyyətə görə qısqanclıq yaşanması qaçınılmaz hala gələr. İFADƏ EDİLƏR: * Qardaş qısqanclığı, özünə ağrıma, kədər, kiçik düşmə qorxusu, can çətinliyi, hirs, nifrət və intiqam alma düşüncələrinin yanında sevgi, qoruma və yaxınlıq hiss etmə istəyi kimi qarışıq duyğuların bir bileşiminden meydana gəlməkdədir. Bu duyğulardan ən təsirli olanları hirs, özünə ağrıma və kədər duyğularıdır. * Uşaq o günə qədər evdə özü maraq və sevgi mərkəziykən birdən ikinci plana itələnilmiş kimidir. Artıq ana atasının və digər yaxınlarının sevgi və maraq/əlaqəsini qardaşıyla paylaşmaq vəziyyətindədir. Sevilmədiyi düşüncəsiylə anadan tamamilə uzaqlaşar, içə bağlanar, yemək yeməməyə və zəifləməyə başlaya bilər. * Kabus gördüklərini, işəməklərinin gəldiyini bəhanə edərək maraqı öz üzərlərinə çəkməyə çalışarlar. Altını islatma, barmaq əmmə kimi davranışlarla əvvəlki inkişaf mərhələsinə geriləmə görülə bilər. * Həm gün içində həm də gecələri həddindən artıq əsəbi olarlar. Narahat bir görünüşləri vardır, sakitləşməkdə çətinlik çəkirlər və bəzən ətraflarındakı insanlara hirsli davrana bilərlər. Özünə ya da əşyalara istiqamətli təcavüzkar davranışlarda ola bilərlər. * Evdən ayrılmağı rədd etməklə birlikdə ( məktəbə getmək istəməmə) baş ağrısı, ürək bulanması kimi psikosomatik ifadə edilər, (əmin olmaq üçün fiziki müayinə etdirilməlidir) narahatlıq, istəksizlik və digər stress əlamətləri tez-tez müşahidə edilə bilər. * Yeni bir qardaşın doğumu uşaqda maraq və qoruyuculuq, çətinlik və qısqanclıq kimi ziddiyyətli duyğular yaşanmasına səbəb olar. Artıq köhnəsi qədər sevilməyəcəyi qorxusu daha ana hamiləykən başlaya bilər. Son aylarda ananın yorğun, istəksiz və yeni gələcək qardaşın hazırlıqları ilə məşğul olur olması uşağın xasiyyətsizləşib, anadan ayrılmaq istəməməsinə səbəb ola bilər. * Bəzi uşaqlar qısqanclıq duyğularını açıqca ortaya qoyaraq qardaşına vurma, onun oyuncağını qırma, "ondan nifrət edirəm" dəmə kimi davranışlar göstərərkən bəziləri də bu duyğularını basdırar və həddindən artıq sevgi göstərər, bu davranışın altında çox vaxt ana-atanın sevgisini itirmə, reaksiya görmə qorxusu yatar. * Ana ataya tez-tez onu sevib sevmədiklərini soruşma və sevgilərindən heç cür əmin ola bilməmə yaşana bilər. Həll təkliflərimizi bir sonrakı yazımızda paylaşacağam, sevgiylə... Mütəxəssis Psixoloq Gökçen ÇETİNER tebyan | |
| Views: 958 | Downloads: 0 | Rating: 0.0/0 | |
| Total comments: 0 | |
